نتیجه یک پژوهش مشترک در کالج دانشگاهی لندن و دانشگاه زوریخ، نشان داده است که تجویز داکسی سیکلین یکی از آنتی بیوتیک های رایج و پرمصرف، از شکل گیری افکار منفی و عود حمله های پی-تی-اس-دی PTSD یا تنش روانی پس از رویداد پیشگیری می کند. پی-تی-اس-دی PTSD یا تنش روانی پس از رویداد، طیف وسیعی از واکنش های روانی آزار دهنده و عود کننده ای است که پس از مواجهه با یک حادثه هولناک و تجربه کردن ترس مرگ ایجاد می شود. فرد دچار این اختلال، کنترل خود را در مقابل هجوم خاطره دردناک یا ترسناک از دست می دهد و این تحقیق نشان می دهد که داکسی سیکلین، این خاطره را کمرنگ می کند.

شمای انتقال پیام عصبی در مغز

نتیجه این پژوهش، بر مبنای مقایسه اثر داکسی سیکلین بر عود حملات PTSD در ۷۶ فردی است که عمدأ به این عارضه مبتلا شده و سپس بصورت تصادفی، به ۲ گروه تقسیم شده اند. تنش روانی در این افراد که به صورت داوطلب در مطالعه شرکت داشتند، در جریان پژوهش و با شوک الکتریکی ایجاد شد. دانشمندان، برای فراهم آوردن امکان بهتر مطالعه بر روی PTSD، تجربه ناخوشایند عمدی یا شوک الکتریکی را همزمان با دیدن رنگ قرمز به داوطلبان کردند. پژوهشگران در مرحله بعدی، ۷۶ نفر را به دو گروه تقسیم کرده و به یک گروه داکسی سیکلین و به گروه دیگر دارو نما دادند.

تحلیل آماری داده های تحقیق نشان داده است که تجویز داکسی سیکلین، عود حملات اضطرابی و هول و وحشت در این افراد را ۶۰ درصد کاهش می دهد. نتایج همچنین حاکی از آن است که تنها خاطره ترس با این آنتی بیوتیک کمرنگ می شود و داکسی سیکلین اثری بر سایر فرآیندهای شناختی، از جمله وحشت بجا مانده از جراحت و آسیب جسمی ندارد.

پرفسور دومینیک باخ،  پژوهشگر ارشد این تحقیق تأکید می کند، کمرنگ شدن خاطره ترس، به معنی از یاد بردن واقعیت آن اتفاق نیست و شرکت کنندگان این مطالعه از یاد نبردند که همزمان با دیدن رنگ قرمز، به آنها شوک وارد شده است بلکه پس از دیدن رنگ قرمز به صورت ناخودآگاه دچار هول و وحشت نمی شوند. آنها می گویند هدفشان به هیچ وجه ضعیف کردن مکانیسم محافظتی ترس نیست، زیرا ترس برای بقای انسان لازم است بلکه هدفشان کنترل وحشت و اضطراب فلج کننده ای است که دلیل واقعی و بیرونی ندارد.

پرفسور باخ می گوید، نتیجه تحقیق آنها، منجر به استفاده از رویکرد نوینی در درمان این اختلال خواهد شد و ادامه می دهد که فرضیه آنها مبتنی بر کشف تازه ای است که نشان داده است که مغز برای تشکیل و حفظ خاطره در فضای خارج سلولی نیاز به پروتئینی به نام آنزیم ماتریکس دارد. آنزیم ماتریکس یا متالوپروتئیناز، خانواده‏ ای از آنزیم‏ های هضم کننده پروتئین هستند که باعث تخریب بافت زمینه  یا ماتریکس خارج سلولی و غشای پایه می ‏شوند و از این لحاظ در فرایند های طبیعی و آسیب شناسی بیماری ها اهمیت زیادی دارند. آنزیم ماتریکس در سراسر بدن یافت می شود و افزایش بی رویه فعالیت آنها از عوامل ایجاد و گسترش سرطان است.

تصویر شماتیک عملکرد آنزیم ماتریکس

تحقیقات قبلی، نقش بازدارنده برخی از داروها از جمله داکسی سایکلین را در مهار این آنزیم روشن کرده بود، اما نقش بازدارنده آن در تشکیل خاطره ترس، موضوع جالب و بسیار هیجان انگیزی است که ما به آن رسیدیم و تحقیق بیشتر درباره روایی و پایایی این یافته را ادامه می دهیم. البته واقعیت اینجاست که در زندگی روزمره ما اطلاع نداریم که اتفاق هولناک چه زمانی بوقوع خواهد پیوست، اما شواهد پژوهشی دیگر نشان داده است که پاک کردن حافظه در زمانی بازگشت آن خاطره ممکن است، زیرا مغز از هر رویدادی در زندگی یک فرد دو نسخه خاطره ذخیره می‌کند که یکی برای حال و دیگری برای تمام عمر است.

این مطالعه در آخرین شماره ژورنال معتبر “روانپزشکی مولوکولی” در ماه آوریل ۲۰۱۷ منتشر شده است. پرفسور باخ و همکارانش می گویند، اگر داکسی سایکلین همزمان با بازگشت خاطره ترس به فرد داده شود، بتدریج کمرنگ شده و از بین می رود.