آبله نوعی بیماری مسری، بدریخت‌کننده و اغلب کشنده است که هزاران سال انسان‌ها را مبتلا کرده است. آبله‌ای که طبیعی رخ می‌دهد در پی یک عملیات بی‌سابقه برای ایمن‌سازی جهانی تا سال ۱۹۸۰ در سراسر دنیا ریشه‌کن شد.
نمونه‌های ویروس آبله برای مقاصد پژوهشی نگهداری می‌شود. این امر منجر به نگرانی‌هایی در مورد استفاده از آبله در آینده به عنوان عامل جنگ بیولوژیکی شده است.
هیچ شیوه درمانی یا شفایی برای آبله وجود ندارد. واکسن می‌تواند از آبله پیشگیری کند، اما خطر ابتلا به عوارض جانبی واکسن آنقدر بالاست که نمی‌توان تزریق واکسیناسیون معمولی به افرادی که در معرض خطر کمی برای ابتلا به ویروس آبله قرار دارند را توجیه کرد.
نخستین نشانه‌های آبله معمولا ۱۲ تا ۱۴ روز پس از آلوده شدن بروز می‌کند. در طول دوره نهفتگی از ۷ تا ۱۷ روز، ظاهر و احوالی کاملا سالم دارید و دیگران را آلوده نمی‌کنید.
پس از دوره نهفتگی، آغاز ناگهانی علائم و نشانه‌های شبه آنفولانزا رخ می‌دهد، از جمله:
- تب
- احساس ناراحتی کلی
- سردرد
- خستگی شدید
- کمردرد شدید
- احتمالا استفراغ
چند روز بعد، لکه‌های قرمز و پهنی ابتدا بر روی صورت، دست و ساعد و سپس روی تنه ظاهر می‌شود. در عرض یک یا دو روز، بسیاری از این ضایعات به تاول‌های کوچک پر از مایع روشن تبدیل می‌شوند که بعد به چرک تغییر ماهیت می‌دهند. دلمه‌ها هشت تا نه روز بعد کم‌کم شروع به شکل‌گیری می‌کنند و در نهایت می‌ریزند، و زخم‌های حفره‌دار و عمیقی به جا می‌گذارند.
ضایعات در غشاء مخاطی بینی و دهان نیز بروز می‌کنند و به‌سرعت تبدیل به زخم‌هایی می‌شوند که بعد پاره می‌شوند.
آبله از عفونتی با ویروس ابله ناشی می‌شود. راه‌های انتقال ویروس:
- به طور مستقیم از فردی به فرد. انتقال مستقیم ویروس نیازمند تماس چهره به چهره نسبتا طولانی‌مدت می‌باشد. این ویروس می‌تواند در هوا از طریق قطراتی منتقل شود که هنگام سرفه، عطسه و یا گفتگوی فرد آلوده به بیرون می‌پرند.
- به طور غیرمستقیم از فرد آلوده. در موارد نادر، ویروس موجود در هوا احتمالا از طریق دستگاه تهویه به مسافتی دورتر پخش شود و افرادی در دیگر اتاق‌ها و یا طبقه‌های ساختمان را آلوده کند.
- از طریق اشیاء آلوده. آبله همچنین می‌تواند از طریق تماس با لباس و ملافه آلوده شیوع پیدا کند، هر چند خطر ابتلا به عفونت از این منابع چندان رایج نیست.
- به شکل سلاح تروریستی بالقوه. انتشار عمدی آبله یک تهدید از راه دور محسوب می‌شود. با این حال، چون هر نوع انتشار این ویروس می‌تواند بیماری را به سرعت گسترش دهد، مقامات دولتی اقدامات احتیاطی متعددی برای محافظت در برابر این احتمال صورت داده‌اند، مانند انباشت واکسن آبله.
بیشتر افرادی که آبله می‌گیرند زنده می‌مانند. با این حال، تعداد کمی از گونه‌های آبله تقریبا همیشه کشنده هستند. این شکل‌های شدیدتر بیماری اغلب بر زنان باردار و افرادی با دستگاه ایمنی ضعیف تاثیر می‌گذارد.
افرادی که از آبله بهبود می‌یابند معمولا زخم‌های شدیدی دارند، به‌خصوص در صورت، بازوها و پاها. در برخی موارد، آبله شاید منجر به کوری شود.
اگر قرار بود شیوع آبله امروز رخ دهد، این احتمال وجود داشت که اکثر پزشکان درک نکنند بیماری در مراحل اولیه‌اش چه ماهیتی داشت و همین موجب گسترش آن خواهد شد.
حتی یک مورد تایید شده از آبله وضعیت اضطراری بهداشتی در سطح بین‌المللی تلقی خواهد شد. «مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها» می‌تواند با استفاده از نمونه بافت از یکی از ضایعات پوست از فرد آلوده، تست قطعی انجام دهد.
هیچ درمانی برای آبله وجود ندارد. در صورت عفونت، شیوه درمان برروی تسکین علایم و جلوگیری از دهیدراسیون تمرکز می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌ها در صورتی تجویز می‌شوند که شخص با عفونت باکتریایی در ریه یا بر روی پوست نیز روبرو شده باشد.
در صورت شیوع بیماری، افرادی که دچار آبله می‌شوند در انزوا قرار داده می‌شوند تا گسترش ویروس مهار گردد. هر کسی که با شخصی مبتلا به عفونت تماس پیدا کند باید واکسن آبله بزند. در این حالت، شدت بیماری در صورتی پیشگیری یا کاهش داده می‌شود که چهار روز بیشتر از قرار گرفتن در معرض ویروس آبله داده نگذشته باشد.
این واکسن از نوعی ویروس زنده مربوط به آبله بهره می‌گیرد و گاهی می‌تواند باعث عوارض جدی مانند عفونت موثر در قلب یا مغز شود. به همین دلیل، یک برنامه واکسیناسیون عمومی برای همه در این برهه توصیه نمی‌شود. در نبود شیوع واقعی آبله، خطرات بالقوه واکسن بر منافع آن سنگینی می‌کند.
اگر در کودکی واکسینه شده باشید
هنوز مشخص نیست که مصونیت چه مدتی پس از تزریق واکسن آبله طول می‌کشد. این احتمال وجود دارد که واکسن قبلی ایمنیِ نسبی ایجاد کند و فرد در برابر عوارض جدی بیماری محافظت شود. اما اگر روزی شیوع رخ دهد، افرادی که در دوران کودکان واکسینه شد‌ه‌اند باز هم به احتمال زیاد پس از قرار گرفتن مستقیم در معرض ویروس، دوباره واکسن جدید دریافت خواهند کرد.
