تعریف
سندرم حاد تنفسی یا سارس (SARS) نوعی بیماری تنفسی مسری و گاهی کشنده است. سارس اولین بار در نوامبر ۲۰۰۲ در چین پخش شد. در عرض چند ماه، سارس از طریق مسافران ناقل بیماری در سراسر جهان گسترش پیدا کرد.
سارس نشان داد که در این جهان بسیار پویا و به هم پیوسته عفونت با چه سرعتی می‌تواند گسترش یابد. از سوی دیگر، همکاری‌های بین‌المللی فرصتی به کارشناسان بهداشت و درمان داد تا به سرعت از گسترش بیشتر این بیماری جلوگیری کنند. از سال ۲۰۰۴ تاکنون، هیچ موردی از انتقال سارس در جهان گزارش نشده است.
علایم بیماری سارس
علایم
سارس معمولا با علایمی شبیه آنفولانزا آغاز می‌شود؛ تب، لرز، درد عضلانی و گاهی اسهال. پس از حدود یک هفته، علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- تب ۳۸ درجه و یا بالاتر
- سرفه خشک
- تنگی نفس
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
اگر فکر می‌کنید سارس دارید یا در معرض آن قرار گرفته‌اید، به دکتر مراجعه کنید. سارس نوعی بیماری جدی است که می‌تواند به مرگ منجر شود. سارس بواسطه سویه‌ای از کرونا ویروس، خانواده‌ای از ویروس‌های عامل سرماخوردگی ایجاد می‌شود. تا به حال، این ویروس‌ها هرگز در انسان بسیار خطرناک نشده‌اند، اگرچه می‌توانند در حیوانات موجب بیماری شدید شوند. به همین دلیل، دانشمندان ابتدا تصور می‌کردند که ویروس سارس ممکن است از حیوانات به انسان منتقل شده باشد. این احتمال وجود دارد که از یک یا چند نوع ویروس حیوانی به سویه جدیدی تکامل یافته باشد.
سارس چگونه گسترش می‌یابد
اکثر بیماری‌های تنفسی، از جمله سارس، از طریق قطراتی که با سرفه، عطسه و یا صحبت فرد بیمار وارد هوا می‌شوند به دیگران سرایت می‌کنند. بسیاری از متخصصین فکر می‌کنند که سارس عمدتا از طریق تماس چهره به چهره گسترش می‌یابد اما این ویروس بر روی اشیاء آلوده مانند دستگیره، دکمه‌های تلفن و آسانسور هم منتقل می‌شود.
به طور کلی، افرادی که در معرض بیشترین خطر ناشی از سارس قرار دارند، حتماٌ در تماس مستقیم و نزدیک با فردی آلوده مانند اعضای خانواده و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی بوده‌اند.
بیماری سارس
اغلب افراد مبتلا به سارس دچار ذات‌الریه می‌شوند. مشکلات تنفسی می‌تواند به حدی شدید شود که به دستگاه تنفس مکانیکی نیاز پیدا شود. سارس در برخی موارد بسیار کشنده می گردد که اغلب به دلیل نارسایی تنفسی است. دیگر عوارض احتمالی شامل نارسایی قلبی و کبدی است.
افراد مسن‌تر از ۶۰ سال، به ویژه کسانی که با شرایط زمینه‌ای مانند دیابت یا هپاتیت روبرو هستند، در معرض بالاترین خطر ابتلا به عوارض جدی قرار دارند.
اولین بار که سارس بروز نمود، هیچ آزمایش خاصی برای کمک به پزشکان در تشخیص بیماری وجود نداشت. در حال حاضر، چندین تست آزمایشگاهی برای شناسایی ویروس سودمند هستند. اما از سال ۲۰۰۴ تاکنون هیچ موردی از انتقال سارس در جهان گزارش نشده است.
با وجود تلاش‌های هماهنگ جهانی، دانشمندان هنوز شیوه درمان موثری برای سارس پیدا نکرده‌اند. داروهای آنتی‌بیوتیک در برابر ویروس‌ها کاری نمی‌کنند و داروهای ضدویروسی نیز چندان پرثمر نبوده‌اند.
محققان در حال کار بر روی انواع مختلفی از واکسن‌های سارس هستند اما هیچ کدام در انسان آزمایش نشده‌اند. اگر عفونت سارس عود کند، باید از دستورالعمل‌های ایمنی زیر برای مراقبت از فرد آلوده پیروی کنید:
- دست‌هایتان را بشویید. دست‌های خود را بطور مرتب با آب داغ و صابون تمیز کنید و یا با محلول الکلی مخصوص بمالید که حداقل ۶۰ درصد الکل داشته باشد.
- دستکش یکبار مصرف بپوشید. اگر در تماس با مایعات بدن یا مدفوع فرد قرار دارید، دستکش یکبار مصرف بپوشید. دستکش‌ها را بلافاصله پس از استفاده دور بریزید و دست‌هایتان را به طور کامل بشویید.
- ماسک جراحی بگذارید. وقتی در همان اتاقی هستید که فردی مبتلا به سارس قرار دارد، جلوی دهان و بینی خود را با ماسک جراحی بپوشانید. گذاشتن عینک طبی نیز مقداری حفاظت فراهم می‌کند.
- وسایل شخصی را بشویید. برای شستن ظروف، حوله، ملافه و لباس فرد مبتلا به سارس، از آب گرم و صابون استفاده کنید.
- سطوح اشیاء را ضدعفونی کنید. از مواد ضدعفونی‌کننده خانگی برای تمیز کردن هر سطحی استفاده کنید که شاید به عرق، بزاق، مخاط، استفراغ، مدفوع یا ادرار آلوده شده باشد. دستکش یکبار مصرف بپوشید و وقتی کارتان تمام شد آنها را تمیز کنید و دور بریزید.
همه اقدامات احتیاطی را تا حداقل ۱۰ روز پس از برطرف شدن علائم و نشانه‌های بیماری رعایت کنید. کودکان مدرسه‌ای را در صورتی در خانه نگه دارید که ظرف مدت ۱۰ روز از قرارگیری در معرض فردی مبتلا به سارس، دچار تب یا علائم تنفسی می‌شوند. کودکان در صورتی می‌توانند به مدرسه بازگردند که علائم و نشانه‌های بیماری پس از سه روز برطرف می‌شوند.
