تعریف
کهیر به نوعی واکنش پوستی می‌گویند که باعث تاول خارشدار می‌شود و ممکن است گستره‌ای از لکه‌های کوچک تا تکه‌های بزرگ با قطر چند اینچی داشته باشد. کهیر با قرار گرفتن در معرض غذاها، داروهای خاص یا مواد دیگر تحریک می‌شود.
در همین رابطه، آنژیوادم نوعی تورم است که بر لایه‌های عمیق‌تر پوست اغلب در اطراف لب و چشم تاثیر می‌گذارد. در اغلب موارد، کهیر و آنژیوادم بی ضرر هستند و حتی بدون درمان هیچ علامت پایداری به جا نمی‌گذارند.
رایج‌ترین شیوه درمان برای کهیر و آنژیوادم داروی آنتی‌هیستامین است. اگر تورم زبان یا گلو را در سر راه هوایی قرار دهد، آنژیوادم می‌تواند مرگبار باشد.
تاول همراه با کهیر دارای ویژگیهای زیر است:
- قرمز یا به رنگ گوشت
- به‌شدت خارشدار
- تقریبا بیضی‌شکل و یا به شکل کرم
- عرض چند میلی‌متر تا چند اینچ
اکثر موارد کهیر در ظرف ۲۴ ساعت برطرف می‌شوند. کهیر مزمن می‌تواند ماه‌ها یا سالها طول بکشد.
بروز کهیر در کودکان
آنژیوادم
آنژیوادم نوعی واکنش شبیه به کهیر است که لایه‌های عمیق‌تر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این وضعیت بطور شایع دورتا‌دور چشم‌ها، گونه‌ها و لب‌ها بروز می‌کند. آنژیوادم و کهیر به طور جداگانه یا همزمان رخ می‌دهند.
علایم
علایم و نشانه‌های آنژیوادم عبارتند از:
- تاول‌های بزرگ، سفت و ضخیم
- تورم و قرمزی
- درد یا گرما در نواحی آسیب‌دیده
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
موارد خفیف کهیر یا آنژیوادم را معمولاً می‌توانید در خانه درمان کنید. اگر نشانه‌های بیماری بیش از چند روز ادامه پیدا کرده‌اند به دکتر مراجعه کنید. در صورتی درخواست رسیدگی اورژانسی کنید که احساس تورم گلو می‌کنید و یا مشکل تنفس دارید.
کهیر و آنژیوادم به دنبال عوامل زیر ایجاد می‌شود:
خوراکی‌ها: بسیاری از مواد غذایی می‌توانند واکنش‌هایی را در افراد با حساسیت‌های خاص آغاز کنند. صدف، ماهی، بادام زمینی، آجیل درختی، تخم‌مرغ و شیر عامل‌های درجه اول به شمار می‌روند.
داروها: تقریبا هر دارویی ممکن است به کهیر یا آنژیوادم منجر شود. شایعترین آنها عبارتند از پنی‌سیلین، آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، غیره)، ناپروکسن و داروهای کنترل فشار خون
آلرژن‌های شایع: سایر موادی که موجب کهیر و آنژیوادم می‌شوند شامل گرده، شوره بدن حیوانات، لاتکس و نیش حشرات است.
عوامل محیطی: مثالها عبارتند از گرما، سرما، نور خورشید، آب، فشار بر روی پوست، استرس روحی و ورزش.
بیماری‌های زمینه‌ای: کهیر و آنژیوادم همچنین گاهی در پاسخ به تزریق خون، اختلالات سیستم ایمنی مانند لوپوس، برخی از انواع سرطان مانند لنفوم، ناراحتی‌های خاصی تیروئید و عفونت با باکتری یا ویروس مانند هپاتیت، ایدز، ویروس سیتومگال و یا ویروس اِپشتن‌بار رخ می‌دهند.
ژنتیک: آنژیوادم ارثی شکل نادر ارثی (ژنتیکی) این بیماری است. این وضعیت به سطوح پایین و یا عملکرد نابهنجار پروتئین خونی خاصی مربوط است که نقش مهمی در تنظیم نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند.
کهیر و آنژیوادم شایع هستند. در شرایط زیر ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به کهیر و آنژیوادم قرار داشته باشید:
- قبلاً کهیر یا آنژیوادم داشته‌اید
- تا به حال با سایر واکنش‌های آلرژیک روبرو شده‌اید
- نوعی اختلال مرتبط با کهیر و آنژیوادم، مانند لوپوس، لنفوم یا بیماری تیروئید دارید
- سابقه خانوادگی کهیر، آنژیوادم یا آنژیوادم ارثی
آنژیوادم شدید در صورتی مرگبار می‌شود که تورم باعث شود زبان یا گلو را در سر راه هوایی قرار گیرد.
به احتمال زیاد ابتدا به دکتر خانوادگی یا پزشک مراقبت‌های اولیه مراجعه خواهید کرد. با این حال، در برخی موارد هنگامی که قرار ملاقات را تنظیم می‌کنید، شاید به پزشک متخصص بیماری‌های پوستی (درماتولوژیست) یا متخصص آلرژی ارجاع داده شوید.
از آنجا که جلسه ملاقات بسیار کوتاه است و اغلب زمینه‌های زیادی برای مشاوره پزشکی وجود دارد، پس بهتر است از قبل آمادگی کسب کرده باشید. در اینجا برخی نکته‌های مفید ارائه می‌شود تا برای قرار ملاقات با دکتر آماده شوید و بدانید چه انتظاراتی باید از دکتر داشته باشید.
کارهایی که می‌توانید انجام دهید
علائم و نشانه‌های بیماری را از لحاظ زمانی که رخ می‌دهند و مدتی که طول می‌کشند فهرست کنید. همچنین، فهرستی از تمام داروها تهیه کنید، از جمله ویتامین‌ها، گیاهان، مکمل و داروهای غیرتجویزی که مصرف می‌کنید. حتی بهتر است بطری‌های اصلی را بردارید و دوزها و دستورالعمل‌ها را فهرست کنید.
فهرستی از سوالاتی که می‌خواهید از دکتر بپرسید تهیه کنید. هر وقت حرفهای دکتر را به‌خوبی درک نمی‌کنید، اصلاً از سوال پرسیدن و یا صحبت کردن نترسید. در مورد کهیر و آنژیوادم، سوال‌های احتمالی که می‌توان پرسید عبارتند از:
- چه عواملی به احتمال زیاد باعث بروز علائم شده‌اند؟
- آیا برای تأیید این وضعیت بالینی نیازی به آزمون دارم؟
- سایر علل احتمالی بروز این علائم چیست؟
- آیا این بیماری موقتی است یا مزمن؟
- بهترین اقدام عملی چیست؟
- شیوه‌های جایگزین برای پیشنهاد اولیه شما چیست؟
- آیا به داروهای تجویزی نیاز دارم و یا می‌توانم برای درمان این وضعیت از داروهای غیرتجویزی مصرف کنم؟
- باید منتظر چه نتایجی باشم؟
- آیا می‌توانم صبر کنم تا ببینم آیا این وضعیت بالینی خودش برطرف می‌شود یا نه؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
دکتر به احتمال زیاد تعدادی از سوالات زیر را خواهد پرسید:
- اولین بار چه زمانی علائم بیماری بروز کرد؟
- برای اولین بار که بیماری ظاهر شد، واکنش پوست‌تان چطور بود؟
- آیا نشانه‌های بیماری به مرور زمان تغییر کرده است؟
- آیا متوجه هر گونه عاملی شده‌اید که علائم بیماری را بدتر و یا بهتر می‌کنند؟
- آیا ضایعات پوستی معمولاً می‌خارند یا معمولاً دچار سوزش هستند؟
- آیا ضایعات پوستی بدون کبودی و یا علامت به طور کامل برطرف می‌شوند؟
- آیا هر گونه آلرژی شناخته‌شده ای دارید؟
- آیا قبلاً واکنش پوستی مشابه داشته‌اید؟
- آیا غذای جدیدی برای اولین بار امتحان کرده‌اید، محصولات پاک‌کننده رختشویی را تغییر داده‌اید و یا حیوان خانگی جدید آورده‌اید؟
- چه داروها و مکمل‌های نسخه‌ای و غیرتجویزی مصرف می‌کنید؟
- آیا شروع به مصرف هر گونه داروهای جدید و یا دوره جدیدی از دارودرمانی کرده‌اید که قبلاً تجربه داشته‌اید؟
- آیا سلامت کلی‌تان به تازگی تغییر کرده است؟ آیا تا به حال تب و یا کاهش وزن داشته‌اید؟
- آیا هر کس دیگری در خانواده‌تان تا به حال دچار این نوع واکنش پوست شده است؟ آیا سایر اعضای خانواده‌تان هر گونه آلرژی شناخته‌شده دارند؟
- چه شیوه‌های درمانی را در خانه انجام داده‌اید؟
اگر تاول یا ناحیه تورم هنوز وجود داشته باشد، دکتر به معاینه آن خواهد پرداخت. وی سپس تاریخچه دقیق پزشکی را برای شناسایی دلایل احتمالی بررسی می‌کند. در برخی موارد، دکتر ممکن است آزمایش پوست آلرژی توصیه کند. اگر دکتر به آنژیوادم ارثی مشکوک شود، شاید آزمایش خون را برای بررسی میزان و عملکرد پروتئین‌های خاص خون سفارش کند.
اگر علائم خفیف باشند، شاید نیازی به درمان نداشته باشید. بسیاری از موارد کهیر و آنژیوادم خود‌به‌خود خوب می‌شوند. اما درمان می‌تواند به تسکین خارش شدید، ناراحتی‌های جدی و یا نشانه‌های دائمی بیماری کمک کند.
کهیر و آنژیوادم
داروها
شیوه‌های احتمالی درمان کهیر و آنژیوادم عبارتند از:
آنتی‌هیستامین: آنتی‌هیستامین‌ها درمان استاندارد برای کهیر و آنژیوادم به شمار می‌روند، همینطور داروهای کاهنده خارش، تورم و علائم آلرژی.
کورتیکواستروئیدها: در مورد کهیر یا آنژیوادم شدید، پزشکان گاهی برای کاهش تورم، قرمزی و خارش داروی کورتیکواستروئید خوراکی مانند پردنیزون تجویز می‌کنند.
داروهای خودایمنی: اگر آنتی‌هیستامین‌ها و کورتیکواستروئیدها بی‌اثر باشند، دکتر ممکن است داروهایی را تجویز کند که برای آرام کردن پرکاری سیستم ایمنی بدن مصرف می‌شوند.
کنترل‌کننده‌های پروتئین خون: اگر آنژیوادم ارثی داشته باشید، داروهای مختلفی می‌توانند سطح پروتئین‌های خاصی در خون را تنظیم کنند و علائم و نشانه‌های بیماری را تسکین دهند.
موقعیت‌های اضطراری
در مورد حمله شدید کهیر یا آنژیوادم، شاید لازم شود در اتاق اورژانس نگهداری شوید و اپی‌نفرین اضطراری (آدرنالین) دریافت کنید. چنانچه دچار حمله جدی و یا عودحملات شده باشید، دکتر علیرغم درمان ممکن است دستگاه قلم‌مانندی را به شما دهد تا در مواقع اضطراری خودتان اپی‌نفرین تزریق کنید.
اگر با کهیر یا آنژیوادم خفیف، روبرو باشید، این نکات می‌تواند به تسکین علائم بیماری کمک کند:
پرهیز از محرک‌ها: برای نمونه، مواد غذایی، داروها، گرده، شوره حیوانات خانگی، لاتکس و نیش حشرات.
مصرف آنتی‌هیستامین غیرتجویزی: آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه خوراکی، مانند لوراتادین (claritin)، ستیریزین (Zyrtec) یا دیفن هیدرامین (بنادریل، غیره)، ممکن است به تسکین خارش کمک کنند.
کمپرس سرد و مرطوب روی پوست: پوشاندن روی ناحیه آسیب‌دیده با باند و پانسمان از پوست محافظت می‌کند و از خاراندن جلوگیری می‌کند.
به حمام خنک و آرامشبخش بروید. برای تسکین خارش، آب حمام را همراه با جوش شیرین، جو دوسر یا بلغور جو دوسر کلوئیدی نم‌نم روی پوست بپاشید؛ این نوعی بلغور جو دوسر زمینی بسیار ریز است که برای وان حمام تولید می‌شود (Aveeno، غیره).
لباس‌های گشاد با بافت نرم و پنبه‌ای بپوشید. از پوشیدن لباس زبر، تنگ، خارش‌انگیز و یا پشمی پرهیز کنید تا از التهاب پیشگیری شود.
برای کاهش احتمال رویارویی با کهیر یا آنژیوادم، اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهید:
جلوگیری از محرک‌های شناخته‌شده: برای نمونه، برخی مواد غذایی خاص و یا داروها یا شرایطی مانند درجه حرارت زیاد که در گذشته موجب بروز کهیر یا آنژیوادم شده است.
دفترچه یادداشت تهیه کنید. اگر گمان می‌برید که غذا باعث مشکل می‌شود اما مطمئن نیستید کدام مواد غذایی محرک هستند، درباره غذاها و علائم ناشی از آنها یادداشت‌برداری کنید.
