تعریف

دیابت ملیتوس(دیابت شیرین) به گروهی از بیماری‌ها اشاره می‌کند که بر چگونگی سوحت و ساز و استفاده بدن از قند خون (گلوکز) تأثیر می‌گذارند. گلوکز برای سلامتی نقش حیاتی دارد چراکه منبع مهم انرژی برای سلول‌های سازنده عضلات و بافت به شمار می‌رود. همچنین گلوکز سوخت اصلی مغز است.

ابتلا به هر نوع دیابتی به این معنی است که قند خون‌تان به دلایل مختلف بیش از حد بالاست. قند خون بالا می‌تواند به مشکلات سلامتی جدی منجر شود.

دیابت مزمن شامل دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ است. دو نوع شرایطِ بالقوه برگشت‌پذیر برای دیابت وجود دارد: پیش‌دیابت یعنی زمانی که سطح قند خون به بالاتر از حد طبیعی می‌رسد اما نه به اندازه کافی بالا که به عنوان دیابت طبقه‌بندی شود و دیگری دیابت حاملگی که در دوران بارداری رخ می‌دهد اما ممکن است پس از تولد نوزاد برطرف گردد.

علایم

علایم دیابت بسته به مقدار افزایش قند خون متغیر است. برخی از افراد، به خصوص کسانی که به پیش‌دیابت یا دیابت نوع ۲ مبتلا هستند، شاید در ابتدا هیچ علائمی نداشته باشند. در دیابت نوع ۱، نشانه‌ها بطور معمول به سرعت و شدیدتر بروز می‌کنند.

برخی از علائم و نشانه‌های دیابت نوع ۱ و نوع ۲ عبارتند از:

• افزایش تشنگی
• تکرر ادرار
• گرسنگی شدید
• کاهش وزن بدون علت
• حضور کتون‌ها در ادرار (کتون محصول جانبی تجزیه عضله و چربی است و زمانی تولید می شود که به اندازه کافی انسولین در دسترس وجود ندارد)
• خستگی مفرط
• تحریک‌پذیری
• تاری دید
• کندی در التیام زخم ها
• عفونت‌های مکرر، مانند عفونت‌های لثه یا پوست و عفونت‌های واژن

اگرچه دیابت نوع ۱ ممکن است در هر سنی رخ دهد ولی معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود. دیابت نوع ۲ ممکن است در هر سنی رخ دهد، هر چند که در افراد بالاتر از ۴۰ سال شایع‌تر می باشد

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید

اگر شک کردید که خودتان یا فرزندتان شاید به دیابت مبتلا شده باشید، اگر متوجه هر گونه علائم احتمالی دیابت شده اید با دکتر خود تماس بگیرید. بیماری هر چه زودتر تشخیص داده شود، درمان می‌تواند زودتر آغاز شود.

اگر دیابت در شما تشخیص داده شده است. بعد از اینکه تشخیص پزشکی را دریافت کردید، باید از لحاظ پزشکی پیگیری شوید تا زمانی که سطح قند خون شما تثبیت شود.

انسولین چگونه کار می‌کند

برای درک دیابت، در ابتدا باید بدانید که قند به طور معمول چگونه در بدن پردازش می‌شود.

انسولین هورمونی است که از غده‌ای واقع در پشت و زیر معده آزاد می شود که به آن لوزالمعده (پانکراس) گفته می‌شود.

پانکراس انسولین را به جریان خون ‌ترشح می‌کند.

انسولین در خون گردش می‌کند و قند را به داخل سلول‌های بدن می‌رساند.

انسولین مقدار قند در جریان خون را کاهش می‌دهد.

وقتی سطح قند خون اُفت می‌کند،‌تر شح انسولین از لوزالمعده نیز کمتر می‌شود.

نقش گلوکز

گلوکز (قند) منبع انرژی برای سلول‌هایی است که عضلات و بافت‌های دیگر را تشکیل می‌دهند.

گلوکز از دو منبع مهم سرچشمه می‌گیرد: مواد غذایی و کبد.

قند به داخل جریان خون جذب می‌شود و از آنجا با کمک انسولین به سلول‌ها جریان می‌یابد.

کبد قند را می‌سازد و ذخیره می‌کند.

زمانی که سطح قند پایین باشد، مانند زمانی که چند وقت غذایی نخورده باشید، کبد گلیکوژن ذخیره‌شده را به گلوکز تجزیه می‌کند تا سطح قند خون در محدوده طبیعی حفظ شود.

علل ابتلا

دیابت نوع ۱

علت دقیق دیابت نوع ۱ ناشناخته است. فقط می‌دانیم که سیستم ایمنی بدن که به طور معمول با باکتری‌های مضر و یا ویروس‌ها مبارزه می‌کند، به سلولهای تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد. این باعث می‌شود که هیچ انسولینی نباشد یا انسولین کمی در بدن باقی بماند. قند به جای این که به سلول‌ها حمل شود، در جریان خون تجمع می‌یابد.

تصور می‌شود که نوع ۱ به دلیل ‌ترکیبی از استعداد ژنتیکی و عوامل محیطی ایجاد می‌شود، هر چند بسیاری از آن عوامل هنوز دقیقا مشخص نیستند.

پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲

در پیش‌دیابت که می‌تواند به دیابت نوع ۲ منجر شود و در دیابت نوع ۲، سلول‌ها نسبت به عملکرد انسولین مقاوم می‌شوند و پانکراس قادر نیست برای غلبه بر این مقاومت به اندازه کافی انسولین تولید کند. قند به جای حرکت به درون سلول‌ها که برای تولید انرژی مورد نیاز است، در جریان خون تجمع می‌یابد.

دقیقا مشخص نیست چرا این اتفاق می‌افتد، هر چند باور بر این است که عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در ابتلا به دیابت نوع ۲ بازی می‌کنند. داشتن اضافه وزن به شدت با توسعه دیابت نوع ۲ مرتبط است، اما هر کسی که به دیابت نوع ۲ مبتلاست دچار اضافه وزن نیست.

دیابت بارداری

در دوران بارداری، جفت هورمون‌هایی را برای حفظ بارداری تولید می‌کند. این هورمون‌ها باعث می‌شوند سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم‌تر شوند.

به طور معمول، لوزالمعده با تولید انسولین اضافی برای غلبه بر این مقاومت پاسخ می‌دهد. اما گاهی اوقات لوزالمعده نمی‌تواند جبران کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، گلوکز خیلی کمی وارد سلول‌ها می‌شود و مقادیر بیش از حد در خون باقی می‌ماند و در نهایت به دیابت حاملگی منجر می‌شود.

عوامل خطرساز

عوامل خطرساز برای دیابت نوع ۱

اگر چه علت دقیق دیابت نوع ۱ ناشناخته است، اما عواملی که ممکن است میزان خطر ابتلا را افزایش دهند عبارتند از:

سابقه خانوادگی. خطر زمانی افزایش می‌یابد که پدر و مادر یا خواهر و برادر دیابت نوع ۱ داشته باشند.

عوامل محیطی. وضعیت‌هایی مانند قرار گرفتن در معرض بیماری ویروسی به احتمال زیاد نقشی در دیابت نوع ۱ بازی می‌کند.

حضور سلول‌هایی که به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رسانند (اتوآنتی‌بادی‌ها). گاهی اوقات اعضای خانواده‌ی افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای حضور اتوآنتی بادی دیابت آزمایش می‌شوند. اگر این اتوآنتی‌بادی‌ها را داشته باشید، با خطر بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع ۱ روبرو خواهید بود. اما همه کسانی که این اتوآنتی‌بادی‌ها را داشته باشند به دیابت مبتلا نمی‌شوند.

عوامل مربوط به رژیم غذایی. این موارد عبارتند از مصرف کم ویتامین D، تغذیه زودهنگام با شیر گاو و یا فرمول شیر گاو و قرار گرفتن در معرض غلات قبل از سن ۴ ماهگی. البته تاکنون نشان داده نشده که هیچ یک از این عوامل به طور مستقیم باعث دیابت نوع ۱ شده باشند.

ناحیه جغرافیایی. برخی کشور‌‌ها، مانند فنلاند و سوئد، نرخ بالاتری از ابتلا به دیابت نوع ۱ را دارند.

عوامل خطر برای پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲

محققان کاملا نمی‌دانند که چرا عده‌ای به پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند و برخی دیگر نه. با این حال، روشن است که عوامل خاصی خطر را افزایش می‌دهد از جمله:

وزن. هر چه بافت چربی بیشتری داشته باشید، سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم‌تر می‌شوند.

عدم فعالیت. هر چه فعالیت کمتری داشته باشید، بیشتر در معرض خطر بیماری خواهید بود. فعالیت بدنی کمک می‌کند وزن خود را کنترل کنید، چون از گلوکز به عنوان انرژی استفاده می‌کند و باعث می‌شود سلول‌ها حساسیت بیشتری نسبت به انسولین پیدا کنند.

سابقه خانوادگی. خطر زمانی افزایش می‌یابد که پدر و مادر یا خواهر و برادر دیابت نوع ۲ داشته باشند.

نژاد. اگرچه مشخص نیست چرا ولی مردم از نژادهای خاص از جمله سیاه‌پوستان، اسپانیایی، سرخپوستان آمریکایی و آسیایی آمریکایی در معرض خطر بالاتری قرار دارند.

سن. میزان خطر زمانی افزایش می‌یابد که مسن‌تر می‌شوید. این امر ممکن است به دلیل تمایل کمتر به ورزش، از دست دادن توده عضلانی و افزایش وزن همراه با افزایش سن باشد. اما دیابت نوع ۲ به طور چشمگیری در میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان نیز رو به فزونی گذاشته است.

دیابت بارداری. اگر هنگام حاملگی دچار دیابت بارداری شده باشید، میزان خطر ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ بیشتر خواهد شد. اگر نوزادی به دنیا بیاورید که وزنی بیش از ۹ پوند (۴ کیلوگرم) داشته باشد، باز هم در خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ خواهید بود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک. برای زنان، ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، بیماری شایع همراه با دوره‌های قاعدگی نامنظم، رشد موی اضافی و چاقی، باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت می‌شود.

فشار خون بالا. داشتن فشار خون بیش از ۹۰/۱۴۰میلی‌متر جیوه با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است.

میزان غیرطبیعی کلسترول و ‌تری‌گلیسرید. اگر دارای سطوح پایین لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول “خوب” باشید، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر می‌شود. ‌تری‌گلیسرید نوع دیگری از چربی است که در خون حمل می‌‌شود. افراد با سطوح بالای ‌تری‌گلیسیرید در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. دکتر می‌تواند سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید را به اطلاع‌تان برساند.

عوامل خطر برای دیابت بارداری

هر زن باردار می‌تواند دچار دیابت حاملگی شود، اما برخی از زنان در معرض خطر بیشتری نسبت به دیگران هستند. عوامل خطر برای دیابت حاملگی عبارتند از:

سن. زنان مسن‌تر از ۲۵ سال در معرض خطر بیشتری هستند.

سابقه شخصی یا خانوادگی. خطر زمانی افزایش می‌یابد که پیش‌دیابت، یعنی حالت اولیه از دیابت نوع ۲ داشته باشید و یا زمانی‌که یکی از اعضای نزدیک خانواده مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر دیابت نوع ۲ داشته باشند. همچنین زمانی در معرض خطر بیشتری قرار دارید که در حاملگی قبلی مبتلا به دیابت حاملگی بوده باشید و زمانی‌که نوزاد بسیار بزرگ به دنیا آورده باشید و یا بدون دلیل نوزاد مُرده به دنیا آورده باشید.

وزن. اضافه وزن قبل از بارداری خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.

نژاد. به دلایلی نامشخص، زنانی که سیاه‌پوست، اسپانیایی، سرخ‌پوست آمریکایی و آسیایی باشند بیشتر احتمال ابتلا به دیابت حاملگی دارند.

عوارض درازمدت دیابت به تدریج توسعه می‌یابند. هر چه طولانی‌تر مبتلا به دیابت باشید و کمتر قند خون خود را کنترل کنید، خطر عوارض برای شما بالاتر خواهید شد. در نهایت، ممکن است عوارض دیابت بدن را از کار بیندازند یا حتی مرگبار باشند. عوارض احتمالی عبارتند از:

بیماری قلبی و عروقی. دیابت به طور چشمگیری خطر ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی مختلف را افزایش می‌دهد، از جمله بیماری عروق کرونر همراه با درد قفسه سینه (آنژین)، حمله قلبی، سکته مغزی و تنگی رگها (تصلب شرایین). اگر دیابت دارید، به احتمال زیاد به بیماری قلبی یا سکته مغزی دچار می‌شوید.

آسیب عصبی (نوروپاتی). قند اضافی می‌تواند به دیواره رگ‌های خونی کوچک (مویرگ ها) که اعصاب را تغذیه می‌کنند به ویژه در پاها آسیب بزند. این حالت می‌تواند باعث احساس سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی، سوزش و یا دردی شود که معمولا در نوک انگشتان پا یا انگشتان دست آغاز می‌شود و به تدریج به سمت بالا گسترش می‌یابد. در صورت عدم درمان، شاید تمام حواس در اندام آسیب دیده را از دست بدهید. آسیب به اعصاب مربوط به هضم غذا می‌تواند مشکلات تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست ایجاد کند. برای مردان، ممکن است به اختلال در نعوظ منجر شود.

آسیب کلیوی (نفروپاتی). کلیه حاوی میلیون‌ها خوشه رگ خونی کوچک (گلومرول) است که مواد زائد را از خون پالایش می‌کنند. دیابت می‌تواند به این دستگاه پالاینده ظریف آسیب برساند. آسیب شدید می‌تواند به نارسایی کلیه یا مرحله نهاییِ بیماری کلیوی غیرقابل‌برگشت منجر شود که به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند.

صدمه به چشم (رتینوپاتی). دیابت به طور بالقوه می‌تواند به رگ‌های خونی شبکیه (رتینوپاتی دیابتی) آسیب بزند و منجر به کوری شود. دیابت همچنین خطر ابتلا به سایر بیماری‌های بینایی مانند آب‌مروارید و آب‌سیاه را افزایش می‌دهد.

آسیب‌های پا. آسیب عصبی در پاها یا وجود جریان خون ضعیف به پا باعث افزایش خطر عوارض مختلف پا می‌شود. در صورت عدم درمان، بریدگی‌ها و تاول‌ها می‌توانند به عفونت‌های جدی منجر شوند که اغلب به‌کندی درمان می‌شوند. این نوع عفونت ممکن است در نهایت نیاز به قطع انگشت پا، ساق پا و یا کل پا پیدا کند.

ناراحتی‌های پوستی. دیابت ممکن است استعداد ابتلا به مشکلات پوستی از جمله عفونت‌های باکتریایی و قارچی را بیشتر کند.

اختلال شنوایی. مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر است.

بیماری آلزایمر. دیابت نوع ۲ ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد. هر چه کمتر قند خون خود را مهار کنید، بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرید. اگر چه نظریه‌هایی درباره ارتباط میان این اختلالات وجود دارد، اما هیچ کدام هنوز ثابت نشده‌اند.

عوارض ناشی از دیابت بارداری

بیشتر زنانی که دیابت حاملگی دارند نوزادان سالم به دنیا می‌آورند. با این حال، چنانچه میزان قند خون درمان یا کنترل نشود می‌تواند مشکلاتی را برای شما و کودک‌تان بوجود بیاورد.

عوارضی ناشی از دیابت حاملگی در کودک‌تان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

رشد بیش از حد. قند اضافی می‌تواند از جفت عبور کند و باعث تحریک پانکراس کودک برای تولید انسولین اضافی گردد. این می‌تواند بزرگ شدن بیش از اندازه نوزاد شود (ماکروزومی). نوزادان بسیار بزرگ به احتمال زیاد نیاز به زایمان سزارین پیدا می‌کنند.

قند خون پایین. گاهی اوقات نوزادان مادرانِ مبتلا به دیابت حاملگی به دلیل تولید انسولین بالا در بدن خود دچار قند خون (هیپوگلیسمی) اندکی پس از تولد نوزاد می‌شوند. شروع تغذیه فوری و گاهی محلول وریدی قند می‌تواند سطح قند خون نوزاد را به حالت عادی بازگرداند.

دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی. نوزادان مادران مبتلا به دیابت حاملگی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی قرار دارند.

مرگ. دیابت حاملگی درمان نشده می‌تواند به مرگ نوزاد قبل یا بعد از تولد منجر شود.

عوارضی ناشی از دیابت حاملگی برای مادر نیز می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• پره‌اکلامپسی. این ناراحتی همراه با فشار خون بالا، پروتئین اضافی در ادرار و تورم در ساق‌ها و پاها رخ می‌دهد. پره‌اکلامپسی می‌تواند به عوارض جدی و یا حتی تهدید کننده حیات برای هر دو مادر و نوزاد منجر شود.
• دیابت حاملگی پسین. هنگامی که در بارداری به دیابت مبتلا می‌شوید، به احتمال زیاد دوباره با حاملگی بعدی دچار بیماری خواهید شد. همچنین با افزایش سن به احتمال بیشتری دچار دیابت، معمولا دیابت نوع ۲، خواهید شد.

عوارض پیش‌دیابت

پیش‌دیابت ممکن است به دیابت نوع ۲ تبدیل شود.

چنانچه با علائم دیابت روبرو شوید، به احتمال زیاد در ابتدا به دکتر مراقبت‌های اولیه مراجعه می‌کنید. اگر فرزندتان علائم دیابت داشته باشد، ممکن است به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. اگر سطح قند خون‌تان بیش از حد بالا باشد، به احتمال زیاد به اتاق اورژانس فرستاده می‌شوید.

اگر سطح قند خون به اندازه کافی بالا نباشد که شما و یا فرزندتان را در معرض خطر فوری قرار دهد ممکن است به دکتر متخصص دیابت یا اختلالات دیگر (غدد) مراجعه کنید. به زودی پس از تشخیص بیماری، به احتمال زیاد با یک آموزشگر دیابت و متخصص تغذیه ملاقات خواهید کرد تا اطلاعات بیشتری درباره مدیریت دیابت کسب کنید.

در اینجا برخی اطلاعات مفید ارائه می‌شود تا برای قرار ملاقات با دکتر آماده شوید و بدانید چه انتظاراتی باید داشته باشید.

چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید

علائم و نشانه‌های دیابت نوع ۱ اغلب به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و به همین خاطر سطح قند خون باید بطور مرتب بررسی شود. از آنجایی که نشانه‌های انواع دیگر دیابت و پیش‌دیابت به تدریج رخ می‌دهند و یا ممکن است مشهود نباشند، انجمن دیابت آمریکا (ADA) دستورالعمل‌های غربالگری را توصیه کرده است. انجمن دیابت آمریکا توصیه می‌کند که افراد زیر برای دیابت غربالگری شوند:

هر کسی با شاخص توده بدن بالاتر از ۲۵، صرف نظر از سن که دارای عوامل خطر بیشتری باشد، مانند فشار خون بالا، سبک زندگی بی‌تحرک، سابقه سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، به دنیا آوردن نوزادی که وزن بیش از ۹ پوند داشته باشد، سابقه دیابت در حاملگی، کلسترول بالا، سابقه بیماری‌های قلبی و داشتن یک خویشاوند نزدیک مبتلا به دیابت.

هر کسی مسن‌تر از سن ۴۵ سال توصیه می‌شود در ابتدا تحت غربالگری قند خون قرار بگیرد و سپس اگر نتایج طبیعی بود، هر سه سال غربالگری ادامه پیدا کند.

آزمایشات مربوط به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ و پیش‌دیابت

آزمون هموگلوبین گلیکوزیله (A1C). این تست خون نشان‌دهنده سطح متوسط قند خون در عرض دو تا سه ماه گذشته است. همچنین درصد قند خون متصل به هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن را در سلول‌های قرمز خون اندازه‌گیری می‌کند. هر چه سطح قند خون بالاتر باشد، هموگلوبین بیشتری به قند متصل می‌شود. سطح A1C ۶٫۵ درصد و یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه نشان می‌دهد که مبتلا به دیابت شده‌اید. A1C بین ۵٫۷ و ۶٫۴ درصد نشانگر پیش‌دیابت است. کمتر از ۵٫۷ نرمال در نظر گرفته می‌شود.

اگر نتایج آزمایش A1C متناقض باشد، آزمون در دسترس نباشد و یا اگر ناراحتی‌های خاصی داشته باشید که از دقت آزمایش A1C بکاهند، مانند وقتی که حامله باشید و یا یک شکل غیرمعمولی از هموگلوبین (معروف به واریانت های هموگلوبین) داشته باشید، ممکن است دکتر آزمایش‌های زیر را برای تشخیص دیابت تجویز کند:

آزمایش قند خون تصادفی. یک نمونه خون در یک زمان تصادفی گرفته خواهد شد. بدون در نظر گرفتن آخری باری که غذا خوردید، سطح قند خون تصادفی ۲۰۰ میلی گرم در هر دسی‌لیتر، ۱۱٫۱ میلی در هر لیتر یا بالاتر، نشانگر دیابت خواهد بود.

آزمون قند خون ناشتا. یک نمونه خون پس از یک شب ناشتا گرفته خواهد شد. سطح قند خون ناشتا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم/دسی لیتر (۵٫۶ میلی مول بر لیتر) طبیعی است. سطح قند خون ناشتا بین ۱۰۰-۱۲۵میلی گرم/دسی لیتر (۵٫۶-۶٫۹ میلی مول بر لیتر) نشانگر ابتلا به پیش‌دیابت در نظر گرفته می‌شود. اگر مقدار آن ۱۲۶ میلی گرم/دسی لیتر (۷ میلی مول بر لیتر) و یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه باشد، مبتلا به دیابت خواهید بود.

آزمون تحمل گلوکز خوراکی. برای این آزمایش، باید یک شب هیچ غذایی نخورید تا سطح قند خون ناشتا اندازه‌گیری شود. پس از آن کمی مایع شیرین می‌نوشید و سطح قند خون به صورت دوره ای برای دو ساعت بعدی آزمایش می‌شود. قند خون کمتر از ۱۴۰ میلی گرم/دسی لیتر (۷٫۸ میلی مول بر لیتر) طبیعی است. عدد بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم/دسی لیتر (۱۱٫۱ میلی مول بر لیتر) پس از دو ساعت نشان می‌دهد که دیابت دارید. عدد بین ۱۴۰ و ۱۹۹ میلی گرم/دسی لیتر (۷٫۸میلی مول بر لیتر و ۱۱٫۰ میلی مول بر لیتر) نشانگر پیش‌دیابت است.

اگر به دیابت نوع ۱ شک شود، ادرار مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا حضور محصول جانبی تولید شده توسط عضلات و بافت چربی برای تولید انرژی موقعی که بدن انسولین کافی به‌منظور استفاده از گلوکز (کتون) ندارد، مشخص شود. دکتر همچنین به احتمال زیاد آزمونی اجرا خواهد کرد تا ببیند آیا سلول‌های مخرب سیستم ایمنی مرتبط با دیابت نوع ۱ به نام اتوآنتی‌بادی دارید یا خیر.

آزمایشات مربوط به دیابت بارداری

دکتر به احتمال زیاد عوامل خطر برای دیابت بارداری را در اوایل دوره حاملگی بررسی خواهد کرد.

اگر در معرض خطر دیابت حاملگی باشید – برای مثال، اگر در آغاز بارداری چاق باشید، در حاملگی قبلی مبتلا به دیابت حاملگی بوده باشید، یا مادر، پدر، خواهر و برادر و یا فرزندتان مبتلا به دیابت باشند – دکتر در اولین جلسه معاینه ممکن است آزمایشی برای دیابت انجام دهد.

اگر در خطر متوسط برای دیابت بارداری باشید، به احتمال زیاد یک تست غربالگری برای ابتلا به دیابت بارداری در طول سه‌ماهه دوم به طور معمول بین ۲۴ و ۲۸ هفته از بارداری انجام خواهید داد.

دکتر ممکن است از آزمون‌های غربالگری زیر استفاده کند:

آزمون چالش گلوکز اولیه. آزمون چالش گلوکز با نوشیدن یک محلول شیرین شربتی آغاز خواهد شد. یک ساعت بعد، آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح قند خون انجام می‌شود. قند خون زیر ۱۴۰ میلی گرم/دسی‌لیتر (۷٫۲-۷٫۸ میلی مول بر لیتر) در آزمون تحمل گلوکز معمولا طبیعی در نظر گرفته می‌شود، اگر چه ممکن است این میزان در کلینیک یا آزمایشگاه خاصی متفاوت باشد. اگر سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی داشته باشید، تنها بدین معناست که شما در معرض خطر بالاتری از دیابت حاملگی قرار دارید. دکتر تست پیگیری تجویز می کند تا ابتلا به دیابت حاملگی مشخص شود.

تست پیگیری تحمل گلوکز. برای آزمون پیگیری، از شما خواسته می‌شود یک شب ناشتا بمانید و پس از آن سطح قند خون ناشتا اندازه‌گیری می‌شود. سپس، یک محلول شیرین دیگر می‎نوشید که حاوی غلظت بالاتری از گلوکز می‌‎باشد و سطح قند خون هر ساعت یکبار به مدت سه ساعت بررسی می‌شود. اگر حداقل دو بار قند خون شما بالاتر از مقادیر طبیعی تعیین شده برای هر یک از سه ساعت آزمون باشد، مبتلا به دیابت حاملگی تشخیص داده خواهید شد.

بسته به نوع دیابت، نظارت بر قند خون، انسولین و داروهای خوراکی ممکن است نقش مهمی در درمان بیماری‌تان بازی کند. یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن مناسب و شرکت در فعالیت‌های منظم نیز از عوامل مهم در مدیریت دیابت محسوب می‌شوند.

شیوه‌های درمان برای تمام انواع دیابت ها

بخش مهمی از مدیریت دیابت و همچنین سلامت کلی بدن، حفظ وزن مناسب از طریق رژیم غذایی و برنامه ورزشی سالم است:

تغذیه سالم. بر خلاف تصور رایج، هیچ رژیم غذایی خاصی برای دیابت وجود دارد. باید رژیم غذایی خود را بیشتر برروی میوه‌‌‌ها، سبزیجات و غلات کامل، غذاهای سرشار از فیبر و تغذیه و چربی و کالری کم متمرکز کنید و از مصرف محصولات حیوانی، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و شیرینی بکاهید. در واقع، این بهترین برنامه غذایی برای تمام اعضای خانواده است. غذاهای شیرین هر از گاهی بدک نیستند، تا جایی که فقط بخشی از برنامه غذایی‌تان را تشکیل دهند.

با این حال، درک نوع غذاها و چگونگی مصرف آنها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. متخصص تغذیه می‌تواند برای ایجاد برنامه غذایی متناسب با اهداف سلامتی، ‌ترجیحات غذایی و شیوه زندگی‌تان کمک کننده است. این برنامه به احتمال زیاد شامل محاسبه کربوهیدرات می‌شود، به خصوص اگر به دیابت نوع ۱ مبتلا باشید.

فعالیت بدنی. همه به ورزش هوازی منظم نیاز دارند و افرادی که مبتلا به دیابت هستند از چنین قاعده‌ای مستثنی نیستند. ورزش با انتقال قند به سلولها و تولید انرژی در آنجا باعث کاهش سطح قند خون می‌شود. ورزش همچنین میزان حساسیت نسبت به انسولین را که نشانگر نیاز کمتر بدن به انسولین برای انتقال قند به سلول هاست افزایش می دهد. برای شروع ورزش حتماً از دکتر اجازه بگیرید. پس از آن، فعالیت‌های مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید، مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری. مهم‌ترین نکته این است که فعالیت بدنی را به بخشی از کارهای روزمره تبدیل کنید. هدف خود را انجام حداقل ۳۰ دقیقه یا بیشتر ورزش‌های هوازی در اکثر روزهای هفته قرار دهید. اگر برای مدتی کم‌تحرک بوده‌اید، به آرامی شروع کنید و به تدریج ادامه دهید.

درمان دیابت نوع ۱ و ۲

درمان دیابت نوع ۱ شامل تزریق انسولین و یا استفاده از پمپ انسولین، بررسی مکرر قند خون و محاسبه کربوهیدرات می‌شود. درمان دیابت نوع ۲در درجه اول شامل نظارت بر قند خون همراه با داروهای دیابت، انسولین یا هر دو است.

نظارت بر قند خون بدن شما. بسته به برنامه درمانی، شاید لازم باشد قند خون خود را چندین بار در هفته یا حتی ۴ الی ۸ بار در روز بررسی و ثبت کنید. نظارت دقیق تنها راه اطمینان از ثابت ماندن سطح قند خون در محدوده هدف است. افرادی که با انسولین درمان می‌شوند نیز شاید نظارت بر سطح قند خون خود را با یک مانیتور مداوم گلوکز انجام دهند. اگر چه این فناوری هنوز جایگزین دستگاه سنجش قند خون نشده، اما می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد روندهای سطح قند خون فراهم کند.

حتی با مدیریت دقیق، ممکن است سطح قند خون گاهی اوقات بطور غیر‌قابل‌پیش‌بینی تغییر کند. با کمک تیم درمان دیابت خود خواهید آموخت که سطح قند خون چگونه در پاسخ به مواد غذایی، فعالیت بدنی، دارو‌‌ها، بیماری، الکل، استرس و نوسانات سطح هورمونی در زنان تغییر می‌کند.

علاوه بر نظارت روزانه بر قند خون، دکتر به احتمال زیاد اندازه‌گیری مرتب سطح قند خون از طریق آزمون A1C را برای دو تا سه ماه گذشته توصیه خواهد کرد. در مقایسه با آزمونهای روزانه قند خون، تست A1C فواید کلی برنامه درمانی دیابت را بهتر نشان می‌دهد. میزان A1C بالا ممکن است نشانگر نیاز به تغییر در رژیم انسولین و یا برنامه غذایی باشد. میزان هدف A1C بسته به سن و عوامل مختلف دیگر شاید متفاوت باشد. با این حال، برای بسیاری از افراد مبتلا به دیابت، انجمن دیابت آمریکا میزان A1C زیر ۷ درصد را توصیه می‌کند. میزان هدف A1C خود را از دکتر بپرسید.

انسولین. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ باید با انسولین درمان شوند تا زنده بمانند. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا دیابت بارداری نیز باید با انسولین درمان شوند.

انواع مختلف انسولین در دسترس هستند، از جمله  انسولین سریع‌الاثر، انسولین با اثر طولانی و متوسط. بسته به نیازهای شما، دکتر ممکن است مخلوطی از انواع انسولین را برای مصرف در طول روز و شب تجویز کند.

انسولین را نمی‌توان به صورت خوراکی برای کاهش قند خون مصرف نمود چون آنزیم معده با عملکرد انسولین تداخل پیدا می‌کند. انسولین اغلب از طریق سوزنی باریک و سرنگ یا قلم انسولین تزریق می‌شود؛ وسیله ای که به یک خودکار جوهری بزرگ شباهت دارد.

پمپ انسولین نیز ممکن است گزینه مناسبی باشد. این پمپ دستگاهی به اندازه تلفن همراه است که در خارج از بدن بسته می‌شود. یک لوله مخزن انسولین را به یک کاتتر وصل می‌کند که در زیر پوست شکم قرار دارد. یک پمپ بی‌لوله که به صورت بی‌سیم کار می‌کند نیز در حال حاضر در دسترس است. پمپ انسولین طوری برنامه‌ریزی می‎‌شود که مقدار معینی از انسولین را پخش کند. دستگاه را می‌توان طوری تنظیم کرد که مقدار بیشتر یا کمتری انسولین بسته به وعده‌های غذایی، سطح فعالیت و سطح قند خون تأمین کند.

یک شیوه درمان نوظهور که هنوز در دسترس نیست، شامل سیستم «تأمین انسولین از حلقه بسته» است که همچنین معروف به پانکراس مصنوعی است. در این روش، یک مانیتور گلوکز دائمی به پمپ انسولین متصل می‌شود. دستگاه به طور خودکار مقدار صحیحی از انسولین را مطابق با علامت مانیتور فراهم می‌کند. نسخه‌های مختلفی از پانکراس مصنوعی وجود دارد و آزمایش‌های بالینی نتایج دلگرم‌کننده‌ای دربر داشته‌اند. البته تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا پانکراس مصنوعی کاملا بطور کاربردی قانونی تائید شود.

با این حال، اولین گام به سوی پانکراس مصنوعی در سال ۲۰۱۳ به تصویب رسید. این سیستم با‌ ترکیب مانیتور مداوم گلوکز با پمپ انسولین می‌تواند تأمین انسولین را هنگام اُفت بیش از اندازه سطح قند خون متوقف کند. دانشمندان در مطالعات پژوهشی دریافتند که این دستگاه می‌تواند از اُفت شبانه سطح قند خون بدون افزایش قابل‌توجهی در سطح قند خون جلوگیری کند.

داروهای خوراکی و سایر دارو ها. گاهی اوقات داروهای خوراکی یا تزریقی نیز تجویز می‌شوند. برخی داروهای دیابت باعث تحریک پانکراس برای تولید و‌ ترشح انسولین بیشتری می‌شوند. سایر داروها مانع از تولید و انتشار گلوکز از کبد می‌شوند، بدین معنا که به انسولین کمتری برای حمل قند به سلولها نیاز پیدا می‌کنید. البته داروهای دیگری هم هستند که جلوی عملکرد آنزیم معده یا روده را می‌گیرند که کربوهیدرات را تجزیه می‌کنند و یا حساسیت بافت‌ها را به انسولین بیشتر می‌کنند. متفورمین (گلوکوفاژ، گلومتزا، غیره) به طور کلی اولین داروهای تجویزی برای دیابت نوع ۲ به شمار می‌روند.

پیوند عضو. در برخی از افرادی که به دیابت نوع ۱ مبتلا شده‌اند، پیوند پانکراس ممکن است گزینه مناسبی باشد. پیوند جزایر لانگرهانس نیز در حال مطالعه و بررسی است. با پیوند پانکراس موفق، دیگر نیازی به انسولین‌درمانی نخواهید داشت. اما پیوند همیشه موفق نیست و این روش خطرات جدی در برخواهد داشت. برای جلوگیری از رد عضو، تا آخر عمر به مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی احتیاج خواهید داشت. این داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی از جمله خطر بالای عفونت، آسیب به اندام ها و سرطان داشته باشند. از آنجایی که چنین عوارض جانبی می‌توانند خطرناک‌تر از دیابت باشند، پیوند عضو معمولا برای افرادی توصیه می‌شود که دیابت غیر قابل کنترل دارند و یا کسانی که به پیوند کلیه هم نیاز دارند.

جراحی چاقی. هر چند که این روش شیوه‌ای اختصاصی برای درمان دیابت نوع ۲ در نظر گرفته نشده است، اما افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که شاخص توده بدن بالاتر از ۳۵ دارند ممکن است از این نوع عمل جراحی بهره‌مند شوند. افرادی که تحت جراحی بای‌پس معده قرار گرفته‌اند پیشرفت‌های قابل‌توجهی در میزان قند خون تجربه کرده‌اند. با این حال، خطرات طولانی‌مدت این روش و مزایای آن برای دیابت نوع ۲ چندان شناخته‌شده نیست.

شیوه درمان برای دیابت بارداری

کنترل سطح قند خون برای حفظ سلامتی نوزاد و جلوگیری از عوارض ناشی از دوران زایمان بسیار ضروری است. علاوه بر رژیم غذایی سالم و ورزش، برنامه درمانی ممکن است شامل نظارت بر قند خون و در برخی موارد، مصرف انسولین یا داروهای خوراکی نیز باشد.

ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی نیز بر سطح قند خون شما در طول بارداری نظارت خواهد داشت. اگر قند خون افزایش یابد، کودک شاید سطح بالای انسولین آزاد کند و منجر به کاهش قند خون بلافاصله بعد از تولد شود.

درمان پیش‌دیابت

اگر پیش‌دیابت دارید، انتخاب شیوه زندگی سالم می‌تواند کمک کند تا سطح قند خون را به حالت عادی برگردانید و یا حداقل از افزایش آن به سطوح مشاهده شده در دیابت نوع ۲ پیشگیری کنید. حفظ وزن سالم از طریق ورزش و خوردن غذاهای سالم نیز مفید است. حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته و از دست دادن ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن ممکن است به جلوگیری و یا به تاخیر انداختن دیابت نوع ۲ کمک کند.

اگر در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارید از جمله زمانی که پیش‌دیابت وخیم‌تر می‌شود و یا زمانی‌که مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری کبد چرب و یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستید،گاهی اوقات داروهایی مثل متفورمین (گلوکوفاژ، گلومتزا، غیره) نیز گزینه مناسبی هستند.

در موارد دیگر، داروهای کنترل کلسترول – به ویژه استاتین‌ها – و داروهای کنترل فشار خون بالا مورد نیاز هستند. چنانچه در معرض خطر بالا باشید، دکتر ممکن است آسپرین درمانی با دوز پایین را برای کمک به جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی تجویز کند. با این حال، انتخاب شیوه زندگی سالم همچنان حیاتی خواهد بود.

نشانه‌های مشکل‌ساز در هر نوع از دیابت

از آنجا که عوامل بسیاری می‌توانند قند خون را تحت تاثیر قرار دهند، گاهی اوقات مشکلاتی ممکن است بوجود آید که نیاز به مراقبت‌های فوری دارد، مانند:

قند خون بالا. سطح قند خون به دلایل بسیاری افزایش می‌یابد از جمله خوردن بیش از حد غذا، بیمار بودن یا عدم مصرف داروی کاهنده قندخون به اندازه کافی. میزان قند خون خود را طبق دستورالعمل دکتر بررسی کنید؛ حواستان به علائم و نشانه‌های قند خون بالا مانند تکرر ادرار، افزایش تشنگی، خشکی دهان، تاری دید، خستگی و تهوع باشد. اگر قند خون بیش از حد بالا دارید، شاید لازم باشد برنامه غذایی‌ و داروها و یا هر دو را تنظیم کنید.

افزایش کتون در ادرار (کتواسیدوز دیابتی). اگر سلول‌ها برای انرژی گرسنه بمانند، بدن ممکن است شروع به تجزیه چربی کند. این امر باعث تولید اسیدهای سمّی به نام کتون می‌شود. حواستان به از دست دادن اشتها، ضعف، استفراغ، تب، درد معده و نفس‌های شیرین‌مزه و یا با بوی میوه ای باشد. با تهیه و استفاده از کیت تست کتون از داروخانه می‌توانید ادرارتان را از لحاظ میزان کتون بیش از حد امتحان کنید. اگر بیش از حد کتون در ادرار دارید، بلافاصله با دکتر مشورت کنید و یا دنبال مراقبت‌های اضطراری باشید. این وضعیت در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع‌تر است.

سندرم افزایش قند هیپراسمولار غیرکتونی. علائم و نشانه‌های این بیماری تهدیدکننده‌ی زندگی شامل مقادیر قند خون بیش از ۶۰۰ میلی گرم/دسی لیتر (۳۳٫۳ میلی مول بر لیتر)، خشکی دهان، تشنگی شدید، تب، خواب‌آلودگی، سرگیجه، از دست دادن بینایی و توهم است. سندرم هیپراسمولار به علت افزایش شدید میزان قند خون رخ می‌دهد که خون را غلیظ و شیرین می‌کند. این اتفاق در افرادی شایع‌تر است که دیابت نوع ۲ دارند و اغلب پیش از ابتلا به یک بیماری بروز می‌کند. اگر علائم و نشانه‌های این بیماری را دارید، فوراً با دکتر تماس بگیرید و یا دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.

قند خون پایین (هیپوگلیسمی). اگر سطح قند خون شما به زیر محدوده هدف اُفت کند، به چنین حالتی قند خون پایین (هیپوگلیسمی) می‌گویند. سطح قند خون به دلایل بسیاری اُفت می‌کند، از جمله جاگذاشتن یک وعده غذایی و انجام فعالیت بدنی بیش از حد طبیعی. با این حال، قند خون پایین به احتمال زیاد زمانی رخ می‌دهد که از داروهای کاهنده قندخون مصرف می‌کنید که باعث ‌ترشح بیشتر انسولین از لوزالمعده می‌شوند و یا زمانی که تحت درمان با انسولین قرار دارید. سطح قند خون را به طور منظم بررسی کنید و مواظب علائم و نشانه‌های قند خون پایین مانند عرق کردن، لرزش، ضعف، گرسنگی، سرگیجه، سردرد، تاری دید، تپش قلب، تحریک‌پذیری، لکنت زبان، خواب‌آلودگی، گیجی، غش و تشنج باشید. کاهش قند خون با جذب سریع کربوهیدرات هایی مانند آب میوه و یا قرص قند درمان می‌شود.

دیابت یک بیماری جدی است. پیگیری برنامه درمانی دیابت نیازمند تعهدی بی وقفه است. مدیریت دقیق دیابت می‌تواند خطر ابتلا به عوارض جدی و حتی تهدید کننده را کاهش دهد.

صرف نظر از اینکه چه نوع دیابتی دارید:

برای مدیریت دیابت با خودتان عهد ببندید. تا می‌توانید در مورد دیابت بیاموزید، با یک آموزشگر دیابت ارتباط برقرار کنید و هر زمان لازم بود از تیم درمان دیابت کمک بخواهید.

غذاهای سالم را انتخاب کنید و وزن‌تان را در حد سالم نگه دارید. اگر اضافه وزن داشته باشید، از دست دادن تنها ۷ درصد از وزن بدن می‌تواند تفاوت معنی داری در کنترل قند خون ایجاد کند. رژیم غذایی سالم حاوی مقادیر زیادی از میوه‌‌‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات و مقدار محدودی از چربی اشباع است.

فعالیت بدنی را به بخشی از کارهای روزمره خود تبدیل کنید. ورزش منظم می‌تواند به جلوگیری از پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ کمک کند. همچنین ورزش برای کسانی مفید است که در حال حاضر به دیابت مبتلا شده‌اند و باید قند خون را بهتر مهار کنند. سی دقیقه ورزش متوسط – مانند پیاده‌روی سریع – در بیشتر روزهای هفته توصیه می‌شود.‌ ترکیبی از تمرینات – ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی یا رقص در اغلب روز‌‌ها، همراه با تمرین‌های مقاومتی، مانند وزنه‌برداری یا یوگا دو بار در هفته – اغلب به کنترل موثرتر قند خون نسبت به هر نوع ورزش دیگری به تنهایی کمک می‌کند.

شیوه زندگی برای دیابت نوع ۱ و نوع ۲

علاوه بر این، اگر به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ مبتلا شده‌اید:

وضعیت بالینی خود را خوب بشناسید. یک برچسب یا دستبند داشته باشید که روی آن نوشته باشد مبتلا به دیابت هستید. یک کیت گلوکاگون همراه خود داشته باشید تا مواقع اضطراریِ اُفت قند خون در دسترس باشد. همچنین مطمئن شوید که دوستان و عزیزانتان چگونگی استفاده از دستگاه را بلدند.

برای معاینه فیزیکی سالانه و منظم چشم برنامه‌ریزی کنید. معاینات منظم دیابت نباید جایگزین معاینات فیزیکی و یا معمولی چشم در طول سال شود. در طول معاینه فیزیکی، دکتر به دنبال هر گونه عوارض مرتبط با دیابت خواهد گشت و هر گونه مشکلات پزشکی دیگر را وارسی خواهد کرد. متخصص مراقبت از چشم نشانه‌های آسیب شبکیه، کاتاراکت و گلوکوم را بررسی خواهد کرد.

واکسیناسیون خود را به موقع انجام دهید. قند خون بالا می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. هر سال آمپول آنفولانزا بزنید؛ شاید دکتر توصیه کند واکسن سینه‌پهلو را هم تزریق کنید. امروزه مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) واکسن هپاتیت B را در شرایطی توصیه می‌کنند که قبلا در برابر هپاتیت B واکسینه نشده‌اید و بزرگسالِ مبتلا به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ در سنین بین ۱۹ الی ۵۹ سال هستید. دستورالعمل اخیر CDC توصیه می‌کند که واکسیناسیون در اسرع وقت پس از تشخیص دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ انجام شود. اگر سن شما ۶۰ سال یا بیشتر است، مبتلا به دیابت هستید و قبلا واکسن دریافت نکرده‌اید، درباره درست بودن چنین اقدامی حتماً با دکتر صحبت کنید.

به پاهایتان رسیدگی کنید. پاهایتان را روزانه در آب ولرم بشویید. آنها را به آرامی خشک کنید، به خصوص بین انگشتان پا. با لوسیون مرطوب کنید اما نه بین انگشتان پا. هر روز پاهایتان را به دنبال تاول، بریدگی، زخم، قرمزی یا تورم بررسی کنید. در صورتی با دکتر مشورت کنید که پا درد یا ناراحتی دیگری دارید که به خودی خود بهبود نمی‌یابد.

فشار خون و کلسترول را تحت کنترل نگه دارید. خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم می‌تواند برای کنترل فشار خون بالا و کلسترول بسیار راه‌گشا باشد. دارو هم شاید مورد نیاز باشد.

مراقبت دندان‌هایتان باشید. دیابت ممکن است باعث بروز عفونت جدی‌تر در لثه‌ها شود. حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنید و با نخ مخصوص دندان تمیز کنید. اگر به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ مبتلا شده‌اید، برای معاینات دندانپزشکی منظم برنامه‌ریزی کنید. چنانچه لثه‌تان خونریزی می‌کند و یا ظاهری قرمز و متورم پیدا کرده، بلافاصله با دندانپزشک مشورت کنید.اگر سیگار می‌کشید و یا از انواع دیگر دخانیات استفاده می‌کنید، برای ‌ترک آن از دکتر درخواست راهنمایی کنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به عوارض مختلف دیابت را افزایش می‌دهد. به گفته انجمن دیابت آمریکا، احتمال مرگ به علت بیماری‌های قلبی عروقی در افراد سیگاری مبتلا به دیابت بیشتر از افراد غیرسیگاری مبتلا به دیابت است. درباره راه‌های ‌ترک سیگار و کنار گذاشتن مصرف تنباکو با دکتر صحبت کنید.

در صورتی که الکل مصرف می‌کنید، مسئولانه باشد. الکل بسته به مقداری که می‌نوشید یا اگر همزمان با خوردن غذا باشد، قند خون را بالا یا پایین می‌برد. اگر میل دارید الکل بنوشید، حد اعتدال را رعایت کنید؛ یک لیوان مشروب در روز برای زنان در تمام سنین و مردان مسن‌تر از ۶۵ سال و تا دو لیوان مشروب در روز برای مردان ۶۵ سال و جوان‌تر ؛ و همیشه همراه با مواد غذایی باشد.

به یاد داشته باشید که کربوهیدرات‌های حاصل از هر گونه الکل را در محاسبه کربوهیدرات‌های روزانه به حساب بیاورید. همینطور قبل از رفتن به رختخواب، سطح قند خون خود را بررسی کنید.

استرس را جدی بگیرید. ممکن است هورمون‌های بدن در پاسخ به استرس طولانی‌مدت از عملکرد درست انسولین جلوگیری کنند؛ در نتیجه، قند خون و میزان استرس باز هم بیشتر شود. برای خودتان محدودیت‌هایی تعیین و وظایف را اولویت‌بندی کنید. فنون تمدد اعصاب را بیاموزید. همینطور به اندازه کافی بخوابید.

در برخی مطالعات نشان داده شده است که مواد متعددی می‌توانند میزان حساسیت به انسولین را بهبود بخشند، در حالی که دیگر مطالعات موفق نشدند هیچ سودمندی برای کنترل قند خون یا کاهش سطح هموگلوبین A1C پیدا کنند. به خاطر همین یافته‌های متضاد، در حال حاضر هیچ گونه درمان جایگزینی به منظور توصیه برای مدیریت بهتر قند خون وجود ندارد.

اگر تصمیم دارید درمان‌های جایگزین را امتحان کنید، مصرف داروهایی که دکتر تجویز کرده را هرگز متوقف نکنید. حتماً در مورد استفاده از هر یک از این شیوه‌های درمانی با دکتر خود مشورت کنید تا مبادا موجب واکنش‌های جانبی شوند یا با درمان فعلی تداخل پیدا کنند.

علاوه بر این، هیچ درمانی چه جایگزین یا معمولی وجود ندارد که بتواند دیابت را شفا دهد، پس بسیار مهم است که افراد دیابتیِ تحت درمان با انسولین هیچ وقت مصرف انسولین را ترک نکنند مگر آنکه پزشکان دستور داده باشند.

زندگی با دیابت می‌تواند دشوار و خسته‌کننده باشد. گاهی حتی وقتی همه کارها را درست انجام داده باشید، سطح قند خون بازهم افزایش می‌یابد. با این وجود، به برنامه مدیریت دیابت خود پایبند باشید تا به احتمال زیاد هنگام ملاقات بعدی با دکتر شاهد تفاوت مثبتی در میزان A1C باشید.

از آنجا که مدیریت خوب روی دیابت می‌تواند وقت گیر و گاهی سردرگم‌کننده باشد، برخی از افراد صحبت کردن با دیگران را بسیار مفید می‌یابند. احتمالا دکتر می‌تواند شخصی حرفه‌ای در زمینه سلامت روان را برای صحبت با شما توصیه کند و یا شاید بخواهید یک گروه حمایتی را امتحان کنید. ‌اشتراک‌گذاری ناکامی‌ها و پیروزی‌های تان با افرادی که وضعیت بالینی‌ شما را درک می‌کنند بسیار مفید خواهد بود. همینطور شاید دریابید که دیگران نیز می‌توانند راهنمایی‌های بزرگی در مورد مدیریت دیابت به اشتراک بگذارند.

دیابت نوع ۱ قابل پیشگیری نیست. با این حال، شیوه های زندگی سالم که به درمان پیش‌دیابت، دیابت نوع ۲ و بارداری کمک می‌کنند برای جلوگیری از آنها نیز سودمند خواهد بود:

گاهی دارودرمانی نیز یک گزینه مناسب محسوب می‌شود. داروهای خوراکی دیابت مثل متفورمین (گلوکوفاژ، گلومتزا، غیره) ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند، اما انتخاب شیوه زندگی سالم همچنان ضروری است.