سردرد خوشه‌ای در الگوهای دوره‌ای یا خوشه‌ای رخ می‌دهد و به همین دلیل نام خوشه ای برای آن انتخاب شده است. سردرد خوشه‌ای یکی از دردناک‌ترین انواع سردردها به شمار می‌رود.
سردرد خوشه‌ای معمولا فرد را نصفه شب با درد شدید داخل یا اطراف چشم در یک طرف سر بیدار می‌کند.
هجوم حمله‌های مکرر، همچنین موسوم به دوره‌های خوشه‌ای، از چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد و معمولا به دوره‌های بهبودی پس از پایان کامل حملات سردرد منتهی می‌شود. در طول روند بهبودی، هیچ سردردی تا ماه‌ها و گاهی تا سالها رخ نمی‌دهد.
خوشبختانه، سردرد خوشه‌ای نادر است و تهدید‌کننده زندگی نیست. شیوه‌های درمان می‌توانند مدت حملات سردرد خوشه‌ای را کوتاه‌تر کنند و از شدت‌شان بکاهند. علاوه بر این، داروها به کاهش تعداد سردردهای خوشه‌ای کمک می‌کنند.
سردرد خوشه‌ای معمولا بدون هشدار و به سرعت هجوم می‌آورد،.
علائم و نشانه‌های شایع آن عبارتند از:
- درد طاقت فرسا، به طور کلی داخل یا اطراف یکی از چشم‌ها، اما ممکن است به مناطق دیگر صورت، سر، گردن و شانه‌ها نیز ضربه بزند
- درد یک‌طرفه
- بیقراری
- ریزش بیش از حد اشک
- قرمزی چشم در سمت مبتلا
- گرفتگی یا آبریزش بینی در سمت مبتلای صورت
- پوست صورت رنگ‌پریده و عرق‌زده
- تورم اطراف چشم در سمت مبتلای صورت
- افتادگی پلک
سردرد خوشه‌ای اغلب با دردی تند، سوزشی و سوراخ‌کننده توصیف می‌شود. افرادی که دچار این ناراحتی می‌شوند از دردی می‌گویند که شبیه سیخی داغ در چشم فرو می‌رود که انگار چشم دارد از حدقه بیرون می‌‌پرد.
مردم مبتلا به سردرد خوشه‌ای بی‌قرار به نظر می‌رسند، تا جایی که ممکن است شروع به قدم‌زدن بکنند یا در تمام طول درد سرجایشان بنشینند. برخلاف افراد مبتلا به میگرن، افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای معمولا در طول ناراحتی هرگز دراز نمی‌کشند، چون این موقعیت بدنی انگار درد را افزایش می‌دهد.
برخی از علائمِ میگرن‌مانند، از جمله تهوع، حساسیت به نور و صدا و مشاهده هاله، شاید همراه با سردرد خوشه‌ای رخ دهند، هر چند معمولا در یک طرف حس می‌شوند.
خصوصیت‌های دوره خوشه‌ای
دوره خوشه‌ای به طور کلی از ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. تاریخ شروع و مدت هر دوره خوشه‌ای ممکن است با دوره بعدی مطابقت داشته باشد. برای مثال، دوره‌های خوشه‌ای گاهی فصلی مانند هر بهار و یا هر پاییز بروز می‌کنند.
اغلب مردم دچار سردرد خوشه‌ای اپیزودیک می‌شوند. در این نوع سردرد، دوره خوشه‌ای به مدت یک هفته تا یک سال طول می‌کشد و بعد یک دوره بهبودی بدون درد به مدت ۱۲ ماه شروع می‌شود که در نهایت دوباره به سردرد خوشه‌ای دیگری منتهی خواهد شد.
دوره‌های خوشه‌ای مزمن ممکن است تا بیش از یک سال ادامه یابند، یا دوره‌های بدون درد شاید ظرف کمتر از یک ماه تمام شوند.
در طول یک دوره خوشه‌ای:
- سردردها معمولا هر روز و گاهی چند بار در روز رخ می‌دهند.
- هر حمله دردناک ممکن است ۱۵ دقیقه تا سه ساعت طول بکشد.
- حملات اغلب در یک زمان ظرف ۲۴ ساعت اتفاق می‌افتد.
- اکثر حملات در شب رخ می‌دهد، معمولا یک تا دو ساعت پس از اینکه به تختخواب بروید.
درد معمولا به همان ناگهانی که آغاز می شود به پایان می‌رسد، ولی شدت آن به‌تندی افزایش می‌یابد. پس از حملات، بسیاری از افراد کاملا از درد رها می‌شوند، اما خسته باقی می‌مانند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
زمانی به پزشک مراجعه کنید که تازه دارید سردرد خوشه‌ای را تجربه می‌کنید، تا احتمال سایر اختلالات رد شود و موثرترین شیوه درمانی تجویز گردد.
دردی که به سر می‌زند حتی زمانی که شدید باشد معمولا پیامد بیماری زمینه‌ای نیست، اما سردردها ممکن است گاهی نشانگر یک بیماری جدی زمینه‌ای مانند تومور مغزی یا پارگی رگ خونی ضعیف (آنوریسم) باشند.
بعلاوه، اگر سابقه سردرد دارید، زمانی به پزشک مراجعه کنید که الگوی ناراحتی تغییر می‌کند و یا سردردها ناگهان به شکلی متفاوت حس می‌شوند.
زمانی به دنبال مراقبت‌های فوری باشید که هر کدام از این علائم و نشانه‌ها را دارید:
- سردرد ناگهانی و شدید که اغلب شبیه غرش رعد می‌شود
- سردرد همراه با تب، حالت تهوع یا استفراغ، سفتی گردن، گیجی، تشنج، بی‌حسی، یا مشکلات گفتاری، که شاید نشانگر شماری از مشکلات مانند سکته مغزی، مننژیت، آنسفالیت یا تومور مغزی باشد
- سردرد پس از ضربه به سر، حتی اگر سقوط و یا برخوردی جزئی باشد، به خصوص اگر وخیم‌تر می‌شود
- سردرد ناگهانی و شدید که هیچ شباهتی به تجربه سردردهای دیگر ندارد
- سردردی که ظرف چند روز به تدریج بدتر می‌شود و الگویش را تغییر می‌دهد
علت دقیق سردرد خوشه‌ای ناشناخته است، اما اختلال در هیپوتالاموس به احتمال زیاد نقشی در این میان بازی می‌کند. حملات خوشه‌ای معمولا با نظمی ساعت‌وار در طول شبانه‌روز رخ می‌دهند و چرخه دوره‌های خوشه‌ای اغلب از گذر فصول سال پیروی می‌کند.
این الگوها نشان می‌دهند که ساعت بیولوژیکی بدن نیز درگیر می‌شود. در انسان‌ها، ساعت بیولوژیکی در هیپوتالاموس، یعنی در اعماق مرکز مغز نهفته است.
اختلالات هیپوتالاموس شاید بیانگر چگونگی زمانبندی و ماهیت ادواری سردرد خوشه‌ای باشد. مطالعات تصویربرداری نمایانگر افزایش فعالیت هیپوتالاموس در طول دوره‌ای از سردرد خوشه‌ای بوده‌اند.
بر خلاف میگرن و سردرد تنشی، سردرد خوشه‌ای به طور کلی با محرک‌هایی مانند مواد غذایی، تغییرات هورمونی و یا استرس در ارتباط نیست. بعضی افراد با هاله (یا نوعی تشعشع نورانی([۱] یا تهوعی روبرو می‌شوند که شبیه تجربه کسانی است که سردرد میگرنی دارند.
اما وقتی یک دوره سردرد خوشه‌ای شروع می‌شود، مصرف الکل می‌تواند به سرعت باعث سردردی بسیار عذاب‌آور شود. به همین دلیل، بسیاری از افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای تا پایان یک دوره خوشه‌ای از مصرف الکل پرهیز می‌کنند.
سایر عوامل احتمالی شامل مصرف داروهایی مانند نیتروگلیسرین، دارویی برای درمان بیماری‌های قلبی می‌شود.
عوامل خطر برای سردردهای خوشه‌ای عبارتند از:
- جنسیت. مردان بیشتر احتمال دارد به سردرد خوشه‌ای گرفتار شوند.
- سن. اکثر افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای ابتدا اختلال را بین سنین ۲۰ و ۵۰ سالگی بروز می‌دهند، هر چند این ناراحتی می‌تواند در هر سنی ایجاد شود.
- سیگار کشیدن. بسیاری از افرادی که به حملات سردرد خوشه‌ای دچار می‌شوند سیگاری هستند.
- مصرف الکل. اگر در معرض خطر سردرد خوشه‌ای باشید، الکل می‌تواند محرک آغاز یک حمله باشد.
- سابقه خانوادگی. اگر والدین یا خواهر و برادر تا به حال سردرد خوشه‌ای داشته‌اند، خطر ابتلا به سردرد خوشه‌ای در شما نیز افزایش پیدا می‌کند.
به احتمال زیاد در ابتدا با پزشک خانوادگی خود مراجعه می‌کنید، اما ممکن است به یک متخصص مغز و اعصاب، پزشکی آموزش‌دیده در زمینه درمان اختلالات مغز و دستگاه عصبی مانند سردرد ارجاع داده شوید.
از آنجا که ملاقات‌های پزشکی کوتاه هستند و اغلب زمینه‌های زیادی برای بررسی وجود دارد، بهتر است برای چنین ملاقاتی کاملاً آمادگی کسب کنید. در اینجا برخی اطلاعات مفید درباره آماد‌ه‌سازی پیش از ملاقات و انتظارهایی که باید از پزشک داشته باشید ارائه می‌شود.
از سردرد یادداشت‌برداری کنید
یکی از اقدامات مفیدی که می‌توانید انجام دهید این است که سردردها را در دفتر یادداشت ثبت کنید. هر بار که دچار سردرد می‌شود، جزئیات سودمندی که به پزشک در تشخیص نوع خاص ناراحتی سردرد و کشف محرک‌های احتمالی درد کمک کند.
- تاریخ. ترسیم تاریخ و زمان هر یک از سردردها برروی نمودار به تشخیص الگوهای ناراحتی کمک خواهد کرد.
- مدت. سردرد چقدر طول کشید؟
- شدت. در مقیاس از ۱ تا ۱۰ به سردرد خود امتیاز دهید (۱۰ بیشترین شدت)
- محرک‌ها. فهرستی از عوامل احتمالی سردرد مانند غذاهای خاص، سروصدا، بوها، فعالیت جسمانی و یا خوابیدن بیش از حد تهیه کنید.
- علائم. آیا قبلاً علائمی تجربه کرده بودید؟
- داروها. چه داروهایی تاکنون مصرف کرده‌اید؟ نام هر گونه دارو و دوز هر کدام را حتی اگر ربطی به سردرد نداشته‌اند فهرست کنید.
- تسکین. آیا تجربه‌ای از تسکین درد داشته‌اید، یعنی از سردرد شدید تا بهبود کامل؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
پزشک به احتمال زیاد چندین سوال از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخگویی به آنها می‌تواند زمان کافی صرفه‌جویی کند تا بعداً برای صحبت درباره موضوعات دلخواهتان وقت بیشتری داشته باشید. پزشک شاید سوال‌های زیر را بپرسد:
- برای اولین بار چه زمانی با علائم ناراحتی روبرو شدید؟
- آیا علائم مداوم بوده‌اند یا گاه و بیگاه؟
- آیا نشانه‌های ناراحتی همگی در یک زمان از روز رخ می‌دهند؟ یا اینکه در طول فصل ثابتی از هر سال رخ می‌دهند؟
- آیا الکل به نظر می‌رسد علت بروز علائم باشد؟
- علائم چقدر شدید هستند؟
- آیا کارهایی هست که علائم را بهبود بخشد؟ نام ببرید
- آیا کارهایی هست که علائم را بدتر کند؟ نام ببرید
سردرد خوشه‌ای دارای نوعی مشخصه‌ی درد و الگوی حملات است. تشخیص بیماری بستگی به توضیحات فرد درباره حملات، شامل درد، محل و شدت سردرد و همینطور علائم همراه خواهد داشت. دفعات و مدت زمان سردرد نیز از عوامل مهم به شمار می‌روند.
اگر سردرد مزمن و یا مکرر داشته باشید، پزشک تلاش خواهد کرد نوع و علت سردرد را با بهره‌گیری از روش‌های خاصی بادقت آشکار کند.
معاینه عصبی
معاینه نورولوژیک به پزشک در تشخیص نشانه‌های فیزیکی سردرد خوشه‌ای کمک می‌کند. گاهی مردمک چشم حتی در بین حملات کوچکتر به نظر می‌رسد، یا پلک دچار افتادگی می‌شود.
تست‌های تصویربرداری
اگر دچار سردردهای غیرمعمول یا پیچیده شده‌اید و یا معاینه عصبی غیرطبیعی داشته‌اید، پزشک شاید آزمایشات دیگری برای رد کردن سایر علل جدی سردرد مانند تومور یا آنوریسم توصیه کند. تست‌های تصویربرداری معمول از مغز عبارتند از:
- توموگرافی کامپیوتری یا سی‌تی‌اسکن. این تست با استفاده از یک سری اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از مغز صورت می‌گیرد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI. این تست با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادویی برای تولید تصاویر دقیق از رگهای مغز و خون صورت می‌گیرد.
هیچ درمانی برای سردردهای خوشه‌ای وجود ندارد. هدف از درمان، کاهش شدت درد، کوتاه کردن دوره سردرد و پیشگیری از حملات بعدی است.
از آنجایی که سردرد خوشه‌ای به طور ناگهانی بروز می‌کند و ممکن است ظرف زمانی کوتاه فروکش کند، ارزیابی و درمان سردرد خوشه‌ای بسیار دشوار می‌شود، و در نتیجه به مصرف داروهایی با تأثیر فوری نیاز دارد.
برخی از انواع داروهای حاد می‌تواند باعث تسکین سریع درد شود. بر اساس آخرین مطالعات علمی، شیوه‌های درمانی زیر ثابت شده‌اند که بیشترین تأثیر را برای درمان سردرد خوشه‌ای حاد و پیشگیری از آن دارند.
درمان حاد
شیوه‌های درمانی موجود با سرعت اثر بالا که پزشک پیشنهاد خواهد کرد عبارتند از:
- اکسیژن. استنشاق موقتی اکسیژن ۱۰۰ درصد از طریق ماسک با آهنگ حداقل ۱۲ لیتر در دقیقه برای بیشتر مصرف‌کنندگان می‌تواند باعث تسکین درد شود. اثرات این شیوه امن و ارزان ظرف ۱۵ دقیقه احساس می‌شود.
اشکال عمده‌ی اکسیژن این است که مجبورید مخزن استوانه‌ای اکسیژن و تنظیم‌کننده آن را با خود حمل کنید، که گاهی درمان را نامناسب و غیرقابل‌دسترس می‌کند. دستگاه‌های قابل‌حمل کوچک نیز در بازار موجود هستند، اما برخی از افراد هنوز هم استفاده از آنها را غیرعملی می‌دانند.
- تریپتان. شکل تزریقی سوماتریپتان (میترکس) که معمولا برای درمان میگرن کاربرد دارد، یک شیوه درمانی موثر برای سردرد خوشه‌ای حاد است نیز محسوب می‌شود.
اولین تزریق ممکن است در حالی انجام شود که تحت نظر پزشکی قرار دارید. برخی افراد شاید از مصرف سوماتریپتان به صورت اسپری بینی سود ببرند، اما برای بسیاری از افراد این روش به اندازه تزریق موثر نیست و خیلی بیشتر طول می‌کشد. چنانچه فشار خون بالا و مهارنشده یا بیماری قلبی دارید، مصرف سوماتریپتان توصیه نمی‌شود.
یکی دیگر از داروهای تریپتان، زولمیتریپان (زومیگ) نام دارد که بصورت اسپری بینی و یا قرص برای تسکین سردرد خوشه‌ای مصرف می‌شود. این دارو ممکن است گزینه مناسبی برای افرادی باشد که سایر شیوه‌های درمانی سریع را تحمل نمی‌کند.
- اکتروتاید. این دارو ،همچنین معروف به ساندوستاتین، نسخه‌ای مصنوعی قابل تزریق از هورمون سوماتوستاتین مغز است که بطور موثری برای درمان سردرد خوشه‌ای مصرف می‌شود.
- بی‌حسی موضعی. اثر بیحس‌کننده این داروهای موضعی مانند لیدوکائین (زیلوکاین)، زمانی در برابر سردرد خوشه‌ای موثر واقع می‌شوند که از طریق بینی در برخی از افراد مصرف شود.
- دی هیدرو ارگوتامین. شکل داخل‌وریدی دی هیدرو (DHE 45) شاید مسکن موثری برای برخی افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای باشد. این دارو همچنین بصورت استنشاقی (داخل بینی) به نام میگرانال در دسترس است، اما تأثیر این شکل از درمان هنوز از لحاظ علمی به اثبات نرسیده است.
برای تزریق دارو بصورت داخل‌وریدی (از طریق رگ)، باید به بیمارستان یا مطب پزشک مراجعه کنید.
درمان‌های پیشگیرانه
درمان پیشگیرانه در همان آغاز اپیزود خوشه‌ای با هدف سرکوب حملات انجام می‌شود.
تعیین اینکه کدام شیوه درمانی باید انجام شود، به طول و دفعات سردردها بستگی خواهد داشت. با راهنمایی پزشک خود، مصرف دارو کم‌کم همگام با فروکش کردن حملات سردرد ترک می‌شود.
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم. عامل انسداد کانال کلسیم به نام وراپامیل (کلن، ورلان و غیره) اغلب اولین انتخاب برای جلوگیری از سردرد خوشه‌ای است. وراپامیل اغلب هماهنگ با داروهای دیگر مصرف می‌شود. البته مصرف درازمدت برای مدیریت سردرد خوشه‌ای مزمن گهگاهی مورد نیاز می‌شود.
عوارض جانبی احتمالی شامل یبوست، تهوع، خستگی، تورم مچ پا و فشار خون پایین می‌باشد.
- کورتیکواستروئیدها. داروهای سرکوبگر التهاب به نام کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون، داروهای پیشگیرانه با سرعت تأثیر بالا به شمار می‌روند که برای بسیاری از افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای موثر واقع می‌شوند.
پزشک در شرایطی کورتیکواستروئید تجویز خواهد کرد که سردرد خوشه‌ای به تازگی آغاز شده باشد و یا اگر الگویی از دوره‌های خوشه‌ای کوتاه با دوره بهبودی طولانی مشاهده شود.
اگرچه کورتیکواستروئیدها اغلب گزینه کوتاه‌مدت مناسبی هستند، ولی عوارض جانبی جدی مانند دیابت، فشار خون بالا و آب مروارید باعث می‌شود برای مصرف طولانی‌مدت توصیه نشوند.
- کربنات لیتیم. کربنات لیتیم برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شود، اما چنانچه سایر داروهای سردرد خوشه‌ای موفق به پیشگیری نشده باشند، کربنات لیتیم می‌تواند در جلوگیری از سردرد خوشه‌ای مزمن موثر عمل کند.
عوارض جانبی شامل لرزش، افزایش تشنگی و اسهال می‌شود. پزشک می‌تواند دوز را طوری تنظیم کند تا عوارض جانبی به حداقل برسد.
زمانی که این دارو مصرف می‌کنید، خون‌تان به طور منظم برای بروز عوارض جانبی جدی‌تر مانند آسیب کلیوی بررسی می‌شود.
- انسداد عصب. تزریق عامل بیحس‌کننده (بیهوشی) و کورتیکواستروئید به ناحیه پیرامونی عصب اکسیپیتال واقع در پشت سر ممکن است به بهبود سردرد خوشه‌ای مزمن کمک کند.
انسداد عصب اکسیپیتال شاید تا زمان تأثیرگذاری داروهای پیشگیرانه طولانی‌مدت برای تسکین موقتی مفید باشد.
- ارگوت‌ها. ارگوتامین به شکل قرص موجود است و قبل از خواب برای جلوگیری از حملات شبانه زیر زبان گذاشته می‌شود.
تزریق شخصی دی‌هیدرو (DHE 45) نیز می‌تواند مفید باشد. داروهای ارگوت در صورتی موثر واقع می‌شوند که در اوایل حملات خوشه‌ای مصرف شوند، اما نباید با تریپتان‌ها ترکیب شوند و تنها برای مدت کوتاهی باید استفاده شوند.
- ملاتونین. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف ۱۰ میلی گرم ملاتونین در شب ممکن است تعداد سردردهای خوشه‌ای را کاهش دهد.
سایر داروهای پیشگیرانه مورد استفاده برای سردرد خوشه‌ای شامل داروهای ضد تشنج مانند والپروئکس (والپوریک) و توپیرامات می‌شود.
جراحی
پزشکان به ندرت ممکن است عمل جراحی را برای افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای مزمن توصیه کنند که هیچ تسکینی از طریق درمان تهاجمی نداشته‌اند و یا اینکه عوارض جانبی داروهای مصرفی را تحمل نمی‌کنند.
روندهای جراحی برای درمان سردرد خوشه‌ای به مسیرهای عصبی آسیب می‌زنند که تصور می‌شود مسئول انتقال درد باشند؛ یعنی شایع‌ترین عصب سه‌قلویی که در ناحیه پشت و اطراف چشم قرار دارد.
با این حال، مزایای درازمدت جراحی بسیار بحث‌برانگیز است. همچنین، به دلیل عوارض احتمالی – از جمله ضعف عضلانی در فک و یا از دست دادن حس در نواحی خاصی از سر و صورت – جراحی به ندرت توصیه می‌شود.
پژوهش درباره درمان بالقوه سردرد خوشه‌ای
با پی بردن دانشمندان به بیشتر علل سردرد خوشه‌ای، شیوه‌های درمانی بیش انتخابی (more-selective) برای این ناراحتی پیدا می‌کنند.
محققان در حال مطالعه یک درمان بالقوه به نام تحریک عصب اکسیپیتال هستند. در این روش، جراح چند الکترود در پشت سر می‌کارد و بعد به دستگاهی شبیه ضربان‌ساز کوچک (ژنراتور) متصل می‌کند. الکترود برای تحریک ناحیه‌ای از عصب اکسیپیتال چندین موج پالس می‌فرستد تا شاید پیغام‌های درد را مسدود کند و یا از بین ببرد.
چندین مطالعه علمی محدود درباره تحریک عصب اکسیپیتال نشان دادند که این روش در برخی از افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای مزمن می‌تواند میزان درد را کاهش دهد.
پژوهش‌های مشابه درباره تحریک عمیق مغزی هم‌اکنون در جریان هستند. در این روش، پزشکان یک الکترود در هیپوتالاموس می‌کارند؛ یعنی ناحیه‌ای از مغز که به زمانبندی دوره‌های خوشه‌ای نسبت داده می‌شود. جراح الکترود را به یک ژنراتور وصل می‌کند که تکانه‌های الکتریکی مغز را تغییر می‌دهد و احتمالاً به رفع درد کمک می‌کند.
تحریک عمیق مغز از طریق هیپوتالاموس ممکن است برای تسکین درد در افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای مزمن شدید که درمان موفقیت‌آمیزی از شیوه‌های دیگر نداشته‌اند مفید باشد.
محققان در حال مطالعه انواع دیگر تحریک مغز و اعصاب برای پیشگیری و درمان سردرد خوشه‌ای هستند.
اقدامات زیر به جلوگیری از حمله خوشه در طول چرخه خوشه کمک می‌کند:
- به برنامه منظم خواب پایبند باشید. دوره‌های خوشه‌ای شاید زمانی شروع شوند که تغییراتی در برنامه خواب طبیعی وجود دارد. در طول یک دوره خوشه‌ای، روال عادی خواب را دنبال کنید.
- از الکل اجتناب کنید. مصرف الکل، از جمله آبجو و شراب، اغلب می‌تواند به سرعت در طول دوره خوشه‌ای باعث سردرد شود.
از آنجایی که سردردهای خوشه‌ای بسیار دردناک می‌شوند، شاید وسوسه شوید روش‌های درمانی جایگزین یا مکمل را برای از بین بردن درد امتحان کنید.
بررسی افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای که تعدادی از درمان‌های جایگزین، از جمله طب سوزنی، طب فشاری، لمس‌درمانی، کایروپراکتیک (دست‌درمانی) و هومیوپاتی (همسان‌درمانی)، را امتحان کرده بودند، نشان داد که کمتر از ۱۰ درصد فکر می‌کردند این درمان‌ها موثر است.
البته برخی از داروهای طبیعی ارزش امتحان کردن را دارند. در یک مطالعه ثابت شد که عصاره تیریشه، گونه‌ای از درخت مو که در کشورهای آسیایی یافت می‌شود، شدت، مدت و تعداد دفعات حملات سردرد خوشه‌ای را کاهش می‌دهد. با این حال، عصاره تیریشه نتوانست طول چرخه خوشه‌ای را کوتاه‌تر کند.
ملاتونین نیز اثربخشی متوسطی در درمان حملات شبانه سردرد دارد.
زندگی با سردرد خوشه‌ای بسیار دشوار می‌شود. سردردهای خوشه‌ای می‌توانند برای شما، اعضای خانواده و دوستان‌تان ترسناک باشد. حملات طاقت فرسا و ناتوان‌کننده بسیار غیرقابل‌تحمل به نظر می‌رسند.
علاوه بر عوارض جسمی، درد مزمنی که اغلب به همراه حملات سردرد خوشه‌ای بروز می‌کند، باعث اضطراب یا افسردگی نیز می‌شود. در نهایت، بیماری بر تعامل با دوستان و اعضای خانواده، بهره‌وری در محل کار و کیفیت کلی زندگی تاثیر می‌گذارد.
صحبت با یک مشاور یا درمانگر می‌تواند به شما کمک کند با اثرات سردرد خوشه‌ای مقابله کنید. همچنین شاید در یک گروه حمایتی سردرد بتوانید مورد تشویق قرار گرفته و تفاهم یا درک‌متقابل پیدا کنید. گرچه گروههای حمایتی به درد هر کسی نمی‌خورد، ولی در عوض منابع خوبی از اطلاعات محسوب می‌شود.
همچنین شاید به این نتیجه برسید که گروههای حمایتی جای خوبی هستند برای اینکه تجربه‌های شخصی‌تان را به اشتراک بگذارید و تجارب دیگر اعضای گروه را بشنوید. اگر علاقه‌مند باشید، پزشک شاید بتواند شما را به یک گروه حمایتی در منطقه معرفی کند.
از آنجا که علت سردرد خوشه‌ای ناشناخته است، نخستین رویداد آن قابل پیشگیری نیست. با این حال، برای مدیریت سردرد خوشه‌ای باید راهبردی پیشگیرانه اتخاذ کنید، چون تلاش برای درمان حملات حاد فقط با دارو شاید در آخر ناامیدکننده باشد.
پیشگیری به کاهش تعداد و شدت حملات خوشه‌ای، خطر ابتلا به سردرد و مصرف بیش از حد دارو کمک می‌کند. داروهای پیشگیرانه نیز می‌توانند میزان اثربخشی داروهای حاد را افزایش دهند.
علاوه بر این، با پرهیز از مصرف الکل و نیکوتین، که اغلب باعث سردرد خوشه‌ای می‌شوند، خطر ابتلا به حملات آتی کمتر خواهد شد.
[۱] aura
