تپش قلب میتواند ناشی از استرس، ورزش، دارو و یا به ندرت، ناشی از بروز یک وضعیتی بالینی باشد.
اگرچه تپش قلب گاها” آزاردهنده میشود، معمولا بیضرر است. در موارد نادر، تپش قلب میتواند نشانهای از یک بیماری قلبی جدیتر مانند آریتمی باشد که شاید به درمان نیاز پیدا کند.
ویژگیهای تپش قلب :
- چند ضربه جا میماند
- تکان و لرزش احساس میشود
- بیش از حد تند ضربان دارد
- سختتر از حد معمول پمپاژ میکند
شاید تپش قلب را علاوه بر قفسهسینه، در گلو و یا گردن نیز احساس کنید. فرقی ندارد در چه حالتی باشید، تپش قلب هنگام فعالیت یا استراحت و در هر موقعیتی رخ میدهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
تپشهای قلبی که مکرر نباشند و تنها چند ثانیه طول بکشند معمولا نیازی به ارزیابی پزشکی ندارند. اگر سابقه بیماری قلبی و تپش قلب مکرر و یا تپش قلبی دارید که وخیمتر میشود، حتماً با پزشک صحبت کنید. چنانچه تپش قلب ناشی از یک مشکل قلبی جدیتر باشد، وی شاید آزمایشهای نظارت بر قلب را توصیه کند.
اگر تپش قلب با علائم زیر همراه بود، به دنبال مراقبت پزشکی اورژانس باشید:
- ناراحتی یا درد قفسه سینه
- غش کردن
- نفستنگی شدید
- سرگیجه شدید
علت تپش قلب اغلب شناسایی نمیشود. اما علل شایع تپش قلب عبارتند از:
- واکنشهای عاطفی پرفشار مانند استرس یا اضطراب
- ورزش شدید
- کافئین
- نیکوتین
- تب
- تغییرات هورمونی مرتبط با قاعدگی، حاملگی یا یائسگی
- مصرف داروهای سرماخوردگی و سرفه که حاوی محرکی بنام پزودوافدرین هستند
- مصرف بعضی داروهای استنشاقی آسم که حاوی محرک هستند
تپش قلب گهگاهی میتواند نشانهای از یک مشکل جدی مثل پرکاری تیروئید و یا آریتمی باشد. آریتمی ممکن است شامل ضربان بسیار تند قلب (تاکیکاردی)، ضربان قلب بسیار آهسته (برادیکاردی) یا ضربان نامنظم قلب باشد.
در وضعیتهای زیر با خطر ابتلا به تپش قلب روبرو هستید:
- استرس بسیار بالا
- داشتن نوعی اختلال اضطراب یا رویارویی منظم با حملات هراس
- بارداری
- مصرف داروهای حاوی محرک، مانند برخی داروهای سرماخوردگی یا آسم
- داشتن غده تیروئید پُرکار (هیپرتیروئیدی)
- سایر مشکلات قلب، مانند آریتمی، نارسایی قلبی یا حمله قلبی در گذشته
در مورد تپش قلب ناشی از بیماری قلبی، عوارض احتمالی عبارتند از:
- غش کردن. اگر ضربان قلب بهسرعت انجام شود، فشار خون اُفت میکند و باعث غش میشود. احتمال این رخداد زمانی بیشتر میشود که مشکل قلبی مانند بیماری مادرزادی قلب و یا مشکلات دریچهای خاص داشته باشید.
- ایست قلبی. تپش قلب به ندرت از آریتمی مرگبار ناشی میشود و جلوی ضربان موثر قلب را میگیرد.
- سکته مغزی. اگر تپش قلب به علت فیبریلاسیون دهلیزی باشد، یعنی نوعی بیماری که در آن حفرههای فوقانی قلب به جای ضربان درستی دچار لرزه میشوند، خون تجمع پیدا میکند و باعث لختگی میگردد. اگر لخته ناگهان شکافته شود، عروق مغز را مسدود میکند و باعث سکته مغزی میشود.
- نارسایی قلبی. این مشکل زمانی بوجود میآید که قلب به علت آریتمی، مانند فیبریلاسیون دهلیزی، برای مدت طولانی بطور ناکارامدی پمپاژ کند. گاهی اوقات، مهار ضربان آریتمی که باعث نارسایی قلبی میشود، به بهبود عملکرد قلب کمک میکند.
چنانچه دچار تپش قلب همراه با نفستنگی شدید، درد قفسهسینه یا غش شدهاید، باید درخواست مراقبت اورژانس پزشکی کنید. اگر تپش قلب کوتاه است و دیگر هیچ نشانه نگرانکنندهای وجود ندارد، با پزشک وقت ملاقات بگذارید.
در این فاصله چه کارهایی میتوانید انجام دهید
قبل از مراجعه به پزشک، شاید بهتر باشد علائم بیماری را با پرهیز از فعالیتها یا تنشهای منجر به تپش قلب بهبود بخشید.
اگر پزشک تشخیص دهد که شما دچار تپش قلب هستید با استفاده از گوشی ضربانسنج طبی به فعالیت قلبتان گوش خواهد کرد. پزشک همچنین به دنبال نشانههایی از ناراحتیهای بالینی احتمالی خواهد گشت که باعث تپش قلب شدهاند، مانند غده تیروئید متورم شود.
سایر تستهایی که پزشک انجام میدهد، عبارتند از:
- نوار قلب (ECG). در این آزمایش غیرتهاجمی، یک تکنسین لوله مخصوصی در قفسهسینهتان قرار میدهد که پیامهای الکتریکی حاصل از ضربان قلب را ثبت میکند.
دستگاه ECG به پزشک در شناسایی بینظمی ساختار و ضرباهنگ قلب که شاید عامل تپش باشد کمک میکند. این تست ممکن است در حالت استراحت یا ورزش انجام شود.
- دستگاه نظارت هولتر. این یک دستگاه قابلحمل و پوشیدنی است که امواج ECG بطور مداوم معمولا به مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت ثبت میشود. هولتر برای شناسایی بینظمی ضرباهنگ قلب مورد استفاده میگیرد که در معاینه معمولی ECG امکانپذیر نبود.
- ضبط رویدادها. اگر هنگام پوشیدن دستگاه هولتر هیچگونه ضرباهنگ نامنظم قلبی یا آریتمی نداشته باشید، پزشک ممکن است ضبط رویدادها را توصیه کند.
در این روش، تا جایی که امکان داشته باشد در تمام طول روز، دستگاه ضبط رویداد را میپوشید و دکمه دستگاه ضبطی که روی کمربند بستهاید را فشار میدهید تا ضربان قلب را هنگام رویارویی با علائم بیماری ثبت کنید. شاید لازم باشد دستگاه رویدادها را تا چند هفته بپوشید.
- اکوکاردیوگرام. این تست غیرتهاجمی شامل سونوگرافی از سینه میشود و تصاویر دقیقی از ساختار و عملکرد قلب نمایش میدهد.
تنها در مواردی که پزشک هیچ بیماری قلبی تشخیص ندهد، تپش قلب بهندرت نیاز به درمان دارد. در عوض، پزشک ممکن است راههایی برای جلوگیری از عوامل منجر به تپش قلب توصیه کند.
اگر تپش قلب ناشی از نوعی بیماری مانند آریتمی باشد، شیوه درمانی بیشتر برروی اصلاح شرایط بالینی تمرکز خواهد کرد.
مناسبترین راه برای درمان تپش قلب در خانه همان جلوگیری از محرکهای احتمالی است که باعث بروز نشانههای بیماری میشوند. برخی از راههای جلوگیری از محرکها عبارتند از:
- کاهش استرس یا اضطراب. فنون تمدد اعصاب مانند مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق و یا آروماتراپی (دمیدن عطرهای خوشبو) را امتحان کنید.
- پرهیز از محرکها. کافئین، نیکوتین، برخی داروهای سرماخوردگی و نوشابههای انرژیزا باعث میشوند که ضربان قلب بسیارتندتر و بینظمتر انجام شود.
- اجتناب از داروهای غیرقانونی. برخی داروها مانند کوکائین و آمفتامین موجب بروز تپش قلب میشوند.