تعریف

سردرد میگرنی می‌تواند موجب حس تپش مانند زوق‌زوق در ناحیه‌ای از سر شود و معمولا با تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور و صدا همراه است.

حملات میگرن می‌توانند برای چند ساعت تا چند روز باعث ایجاد درد قابل‌توجهی شوند و ممکن است آنقدر شدید باشد که شما فقط می‌خواهید جایی تاریک و ساکت را برای دراز کشیدن پیدا کنید.

در برخی از موارد قبل از میگرن و یا همراه با میگرن علائم هشداردهنده حسی (آئورا یا هاله) رخ می‌دهند، مانند درخشش لحظه ای نور، نقاط کور یا سوزن‌سوزن شدن دست یا پا.

داروها می‌توانند به کاهش دفعات و شدت میگرن کمک کنند. اگر درمان در گذشته برایتان بی‌فایده بوده است، با دکتر در مورد مصرف داروی متفاوتی برای سردرد میگرن صحبت کنید. داروهای مناسب، همراه با راه‌حل‌های خودیاری سودمند و تغییرات در شیوه زندگی شاید بسیار سودمند باشند.

علایم

سردرد میگرن اغلب در دوران کودکی، نوجوانی یا اوایل دوران بلوغ آغاز می‌شود. میگرن ممکن است از طریق چهار مرحله از جمله پیش‌نشانه، هاله، سردرد و پس‌نشانه پیشرفت کند، هر چند ممکن است با تمام مراحل روبرو نشوید.

سردرد میگرنی

علایم اولیه (پیش‌نشانه)

یک یا دو روز قبل از میگرن، متوجه تغییرات اندکی می‌شود که به بروز میگرن در آینده نزدیک اشاره می‌کنند، از جمله:

• یبوست
• افسردگی
• هوس‌های غذایی
• بیش‌فعالی
• تحریک‌پذیری
• سفتی گردن
• خمیازه کشیدن غیرقابل‌کنترل

هاله

هاله یا اورا ممکن است قبل یا در طول سردرد میگرن رخ دهد. هاله‌ها علائم سیستم عصبی هستند که معمولا شامل اختلالات بینایی مانند درخشش نور ناگهانی می‌شود. گاهی هاله شامل احساس لمس شدن (حسی)، اختلالات جنبشی (حرکتی) و یا گفتار (زبانی) می‌شود. اکثر افراد بدون هیچ هاله‌ای دچار سردرد میگرن می‌شوند. هر یک از این علائم معمولا به تدریج آغاز می‌شود، در طول چند دقیقه افزایش می‌یابد و سپس معمولا ۲۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. نمونه‌هایی از هاله عبارتند از:

• پدیده‌های بصری، مانند دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا درخشش نور
• از دست دادن بینایی
• احساس سوزن‌سوزن‌شدگی در بازو یا پا
• مشکلات گفتاری یا زبانی (آفازی)

به میزان کمتر، هاله ممکن است با ضعف اندام (میگرن همی‌پلژیک) همراه شود.

حمله

وقتی میگرن درمان نشود، معمولا چهار تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد، اما تناوب سردرد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ممکن است چندین بار در ماه یا بسیار کمتر دچار میگرن شوید. در طول میگرن، شاید با علائم زیر روبرو شوید:

• درد در یک یا هر دو طرف سر
• دردی که ضرباندار یا شبیه زوق‌زوق باشد
• حساسیت به نور، صدا و گاهی بو
• تهوع و استفراغ
• تاری دید
• سبکی سر، گاهی همراه با غش

پس‌نشانه

مرحله نهایی معروف به پس‌نشانه بعد از حمله میگرن رخ می‌دهد. در این زمان ممکن است احساس تهی‌شدگی و خستگی کنید، هر چند برخی از افراد احساس خفیف سرخوشی را گزارش داده‌اند.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید

سردرد میگرن در اغلب موارد تشخیص داده و درمان می‌شود. اگر علائم و نشانه‌های حمله میگرن را به طور منظم بروز می‌دهید، از جزئیات حملات یادداشت‌برداری کنید و همینطور شیوه درمان هر کدام. سپس قرار ملاقاتی با دکتر تنظیم کنید تا مسئله سردرد را در میان بگذارید.

حتی اگر سابقه سردرد داشته باشید، باز هم باید به دکتر مراجعه کنید، چون امکان دارد الگوی سردرد به طور ناگهانی تغییر کرده باشد.

در صورتی بلافاصله به دکتر مراجعه کنید و یا درخواست اورژانس کنید که هر گونه علائم و نشانه‌های زیر را مبنی بر دیگر مشکلات پزشکی جدی‌تر دارید:

• سردرد شدید مانند غرش رعد
• سردرد همراه با تب، سفتی گردن، گیجی، تشنج، دوبینی، ضعف، بی‌حسی یا مشکل گفتاری
• سردرد بعد از ضربه به سر، به خصوص اگر سردرد بدتر شود.
• سردرد مزمنی که پس از سرفه، فعالیت، فشار و یا حرکت ناگهانی وخیم‌تر می‌شود
• سردرد تازه در صورتی که مسن‌تر از ۵۰ سال هستید

اگرچه تاکنون علت میگرن چندان شناخته نشده است ولی به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی بازی می‌کنند.

میگرن ممکن است به خاطر تغییرات در ساقه مغز و برهم‌کنش با عصب سه‌قلو (مسیر عمده درد) رخ دهد.

عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز از جمله سروتونین که درد را در سیستم عصبی تنظیم می‌کند نیز شاید دخیل باشد. محققان همچنان به مطالعه نقش سروتونین در میگرن ادامه می‌دهند.

سطح سروتونین در طول حمله میگرن اُفت می‌کند. این روند ممکن است سیستم عصب سه‌قلو را وادار به انتشار موادی به نام نوروپپتید کند که به طرف پوشش بیرونی مغز (مننژ) حمل می‌شوند. در نتیجه، سردرد ایجاد می‌شود.

مشکلات بینایی در سردرد میگرنی

محرک‌های سردرد میگرنی

مکانیسم دقیق سردرد هر چه باشد، شماری از عوامل می‌توانند نقش آغازگر را بازی کنند. محرک‌های میگرن عبارتند از:

• تغییرات هورمونی در زنان: به نظر می‌رسد که تغییر در میزان استروژن سردرد را در بسیاری از زنان مبتلا به میگرن آغاز می‌کند. زنان با سابقه میگرن اغلب گزارش می‌دهند که سردرد درست قبل از پریود یا در طول پریود رخ می‌دهد، یعنی زمانی که میزان استروژن به‌شدت اُفت می‌کند.بقیه بطور معمول در دوران بارداری یا یائسگی دچار سردرد میگرن می‌شوند.داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری و درمان با هورمون جایگزین ممکن است میگرن را بدتر هم بکنند. با این حال، برخی از زنان شاید تصور کنند که سردرد با مصرف این داروها کمتر رخ می‌دهد.
• خوراکی‌ها: پنیر کهنه، غذاهای شور و غذاهای فراوری ممکن است آغازگر میگرن باشند. حذف وعده غذایی و همچنین گرسنگی می‌تواند حملات را راه‌اندازی کند.
• افزودنی‌های غذایی: شیرین‌کننده آسپارتام و نگهدارنده مونوسدیم گلوتامات در بسیاری از مواد غذایی باعث شروع میگرن می‌شوند.
• مشروب: الکل، به خصوص شراب و نوشیدنی‌های پُرکافئین ممکن است میگرن را تحریک کنند.
• استرس: استرس در محل کار و یا منزل می‌تواند باعث میگرن شود.
• محرک‌های حسی: چراغ‌های روشن، شراره خورشید و صداهای بلند می‌توانند میگرن را تحریک کنند بوهای غیر معمول از جمله عطر‌ها، رقیق‌کننده رنگ (تینِر)، دود سیگار دیگران می‌تواند میگرن را در برخی افراد تحریک کند.
• تغییرات در الگوی خواب و بیداری. کم‌خوابی یا خواب بیش از حد شاید به اندازه پرواز‌زدگی در سفرهای هوایی آغازگر میگرن در بعضی از افراد باشد.
• عوامل فیزیکی: فعالیت جسمی شدید، شامل فعالیت جنسی، ممکن است میگرن را تحریک کند.
• تغییرات در محیط زیست: تغییر آب و هوا یا فشار هوا می‌تواند میگرن را تسریع کند.
• داروها: قرص‌های ضدبارداری و بازکننده عروق، مانند نیتروگلیسرین، می‌تواند میگرن را تشدید کند.

عوامل متعددی شما را بیشتر در معرض ابتلا به میگرن قرار می‌دهند.

• سابقه خانوادگی: تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به میگرن دارای تاریخچه خانوادگی از حملات میگرن هستند. اگر یکی یا هر دو والدین میگرن داشته باشند، پس احتمال ابتلای شما به میگرن نیز وجود خواهد داشت.
• سن: میگرن در هر سنی شروع می‌شود، اگرچه بیشتر افراد برای اولین بار در دوران بلوغ دچار میگرن می‌شوند. با رسیدن به سن ۴۰ سالگی، بسیاری از افراد نخستین حمله میگرن را تجربه کرده‌اند.
• جنسیت: زنان سه برابر بیشتر احتمال دارد به میگرن مبتلا شوند. سردرد بطور معمول بر پسران بیشتر از دختران در دوران کودکی تأثیر می‌گذارد، اما در زمان بلوغ و پس از آن، دختران بیشتر تحت تاثیر قرار می‌‌گیرند.
• تغییرات هورمونی: اگر زنی هستید که میگرن دارد، شاید دریابید که سردرد درست قبل از قاعدگی و یا مدت کوتاهی پس از قاعدگی آغاز می‌شود.همچنین ممکن است در طول حاملگی یا یائسگی تغییر کنند. به طور کلی، میگرن پس از یائسگی بهبود پیدا می‌کند. برخی از زنان گزارش می‌دهند که حملات میگرن در دوران بارداری شروع و یا بدتر می‌شوند. با این حال، حملات برای بسیاری از افراد در طول مراحل بعدی در بارداری بهبود یافته یا اصلاً رخ نمی‌دهد.

گاهی تلاش برای مهار به مشکلات منجر می‌شود.

• مشکلات شکمی: مسکن‌های خاصی به نام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی(NSAIDs)، مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، غیره)، ممکن است به درد شکم، خونریزی، زخم و عوارض دیگر منجر شوند، به خصوص اگر در دوزهای بالا و یا برای دوره طولانی مصرف شوند.
• سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو (اوردوز): اگر داروهای تجویزی برای سردرد را بیش از ۱۰ روز در ماه به مدت سه ماه و یا در دوزهای بالا مصرف کنید، شاید خودتان را در معرض عارضه جدی موسوم به سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو قرار دهید. سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو هنگامی رخ می‌دهد که داروها نه تنها درد را تسکین نمی‌دهند بلکه موجب سردرد هم می‌شوند. سپس داروی بیشتری مصرف می‌کنید و چرخه مضر همچنان ادامه پیدا می‌کند.
• سندرم سروتونین: سندرم سروتونین نوعی وضعیت بالینی نادر اما بالقوه کشنده است و هنگامی رخ می‌دهد که بدن بیش از حد سروتونین (ماده‌ای شیمیایی در سیستم عصبی) دارد. این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که داروهایی به نام تریپتان‌ها و داروهای ضدافسردگی معروف به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIها) و یا مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIها) را مصرف می‌کنید. این داروها به طور طبیعی سطح سروتونین را افزایش می‌دهند. هنگامی که باهم ترکیب می‌شوند، این داروها باعث افزایش سطح سروتونین در سیستم عصبی می‌شوند و اگر بازهم از این داروها مصرف کنید وضعیت بدتر خواهد شد. تریپتان‌ها شامل داروهایی مانند سوماتریپتان (Imitrex) و یا زولمیتریپتان (Zomig) هستند. برخی از SSRIهای رایج عبارتند از سرترالین (Zoloft)، فلوکستین (Sarafem، پروزاک) و پاروکستین (پاکسیل). SNRIها شامل دولوکستین (سیمبالتا) و ونلافاکسین (افکسور XR) هستند.

همچنین، برخی از افراد دچار عوارض ناشی از انواع میگرن می‌شوند:

• میگرن مزمن: اگر میگرن ۱۵ روز یا بیشتر از یک ماه برای بیش از سه ماه طول بکشد، پس میگرن مزمن است.
• وضعیت میگرنوسوس: افراد مبتلا به این عارضه دچار حملات میگرن می‌شوند که بیش از سه روز طول می‌کشد.
• هاله مداوم بدون انفارکتوس: معمولا هاله پس از حمله میگرن برطرف می‌شود. با این حال، برخی افراد دچار هاله‌ای می‌شوند که بیش از یک هفته پس از پایان حمله میگرن طول می‌کشد. هاله طولانی‌مدت ممکن است علائمی شبیه به خونریزی در مغز (سکته مغزی) داشته باشد. هر چند در این شرایط شاید هاله طولانی بدون نشانه‌هایی از خونریزی در مغز و یا مشکلات دیگر داشته باشید.
• انفارکتوس میگرنی: برخی از افرادی که میگرن همراه با هاله دارند شاید با علائم ناشی از هاله روبرو شوند که بیشتر از یک ساعت طول می‌کشد. این می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی در مغز (سکته مغزی) باشد. اگر میگرن همراه با هاله دارید و علائم هاله بیشتر از یک ساعت طول می‌کشد، باید ارزیابی پزشکی شوید. پزشکان می‌توانند آزمایش‌های تصویربرداری را برای تعیین خونریزی مغزی انجام دهند.

به احتمال زیاد برای شروع به ارائه‌دهنده مراقبت‌های اولیه مراجعه خواهید کرد، اما شاید به دکتر آموزش‌دیده در ارزیابی و درمان سردرد (متخصص مغز و اعصاب) ارجاع داده شوید.

از آنجا که جلسه ملاقات بسیار کوتاه است و اغلب زمینه‌های زیادی برای مشاوره پزشکی وجود دارد، پس بهتر است از قبل آمادگی کسب کرده باشید. در اینجا برخی اطلاعات مفید ارائه می‌شود تا برای قرار ملاقات با دکتر آماده شوید و بدانید چه انتظاراتی باید از دکتر داشته باشید.

کارهایی که می‌توانید انجام دهید

• علائم بیماری را یادداشت کنید، حتی اگر به نظر می‌رسد ربطی به میگرن نداشته باشند.
• اطلاعات شخصی کلیدی را یادداشت کنید، از جمله استرس عمده یا هر گونه تغییر اخیر در زندگی.
• داروهایتان را فهرست کنید، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید. بسیار مهم است که تمام داروهایی که مصرف کرده‌اید و همچنین دوز هر کدام برای درمان سردرد را یادداشت کنید.
• در صورت امکان، بردن یکی از اعضای خانواده یا دوست را به همراه خودتان در نظر بگیرید. گاهی اوقات به خاطر آوردن اطلاعات ارائه شده در ملاقات پزشکی دشوار می‌شود. کسی که همراه‌تان باشد شاید نکته‌ای را به یاد بیاورد که شما متوجه نشده‌اید یا فراموش کرده‌اید.
• سوالاتی را یادداشت کنید تا از دکتر بپرسید.

زمان ملاقات با دکتر شاید محدود باشد، بنابراین یک فهرست از سوالات مفید برای بهره‌برداری بهینه از وقت تهیه کنید. پرسش‌های خود را از مهمترین به کم‌اهمیت‌ترین مرتب کنید چون شاید زمان کم بیاورید. در مورد سردردهای میگرنی برخی از سوالات اساسی که باید از دکتر بپرسید عبارتند از:

• چه عواملی به احتمال زیاد باعث بروز سردرد شده است؟
• آیا علل احتمالی دیگر برای سردرد وجود دارد؟
• چه نوع آزمون‌هایی نیاز دارم؟
• آیا این بیماری موقتی است یا مزمن؟
• بهترین اقدام عملی چیست؟
• شیوه‌های جایگزین برای پیشنهاد اولیه شما چیست؟
• چه تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی پیشنهاد می‌دهید؟
• من ناراحتی‌های بالینی دیگری دارم. چگونه می‌توانم بیماری را به بهترین شیوه مدیریت کنم؟
• آیا هیچ جایگزین عمومی برای داروهای تجویزی برایم وجود دارد؟
• آیا بروشور یا مطالب چاپی دیگری وجود دارد که برای مطالعه با خودم به خانه ببرم؟ چه وب‌سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

علاوه بر سوالاتی که حاضر کرده‌اید از دکتر بپرسید، از هیچ سوالی در طول ملاقات دریغ نکنید.

فعالیت جسمی شدید و استرس میتواند باعث بروز سردرد میگرنی شود

چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید

دکتر به احتمال زیاد تعدادی از سوالات زیر را خواهد پرسید: برای پاسخگویی به سوالها آماده باشید تا زمان بیشتری برای پرداختن به نکاتی که در نظر دارید باقی بماند. دکتر شاید بپرسد:

• اولین بار چه زمانی علائم بیماری بروز کرد؟
• آیا نشانه‌های بیماری مداوم بوده‌اند یا گاه‌به‌گاه؟
• علائم چقدر شدید هستند؟
• آیا مواردی وجود دارد که به نظر می‌رسد علائم بیماری را بهبود می‌دهند؟ نام ببرید
• آیا مواردی وجود دارد که به نظر می‌رسد علائم بیماری را وخیم‌تر می‌کنند؟ نام ببرید
• آیا کسی در میان اعضای درجه یک خانواده‌تان دچار میگرن شده است؟

همزمان چه کارهایی می‌توانید انجام دهید

• برای سردردهایتان یک دفترچه یادداشت تهیه کنید: یادداشت‌برداری می‌تواند به شما و با دکتر در تعیین عامل محرک سردرد کمک کند. حواستان باشد سردرد چه زمانی شروع می‌شود، چه مدتی طول می‌کشد و اگر کار خاصی باعث تسکین می‌شود.حتماً چگونگی پاسخ‌های بدن خود را به هر دارویی که مصرف می‌کنید یادداشت کنید: همچنین توجه داشته باشید در ۲۴ ساعت قبل از بروز سردرد چه مواد غذایی خورده‌اید، همینطور هر گونه استرس غیرمعمول و کارهایی که هنگام بروز سردرد انجام می‌دادید.
• کاهش استرس: از آنجا که استرس موجب شروع سردرد در بسیاری از افراد می‌شود، پس سعی کنید از شرایط استرس‌زای شدید جلوگیری کنید و از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن بهره ببرید.
• به اندازه کافی بخوابید: برای برنامه منظم خواب و رسیدن به مقدار کافی خواب شبانه هدفگذاری کنید.

اگر میگرن و یا یک سابقه خانوادگی از سردردهای میگرنی دارید، دکتر آموزش‌دیده در درمان سردرد (متخصص مغز و اعصاب) به احتمال زیاد بیماری را بر اساس تاریخچه پزشکی، بررسی نشانه‌های ظاهری و معاینه جسمی و عصبی تشخیص خواهد داد.

اگر وضعیت بالینی‌تان غیرمعمول و پیچیده باشد یا به طور ناگهانی شدید شده باشد، دکتر برای رد کردن علل احتمالی درد ممکن است تست‌های مختلفی توصیه کند.

• آزمایش خون: شاید دکتر آزمایش خون را برای تست مشکلات عروق خونی، عفونت در نخاع و یا مغز، و سموم در سیستم عصبی تجویز کند.
• توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: سی‌تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از مغز بهره می‌برد. این روش به پزشکان در تشخیص تومور، عفونت، صدمه به مغز، خونریزی مغزی و سایر مشکلات پزشکی احتمالی که باعث سردرد ‌شده‌اند کمک می‌کند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): در این روش، از میدان مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از عروق مغز و خون استفاده می‌شود.اسکن MRI به پزشکان در تشخیص تومور‌ها، سکته مغزی، خونریزی در مغز، عفونت‌ها و سایر ناراحتی های سیستم عصبی و مغز کمک خواهد کرد.
• مایع نخاعی (پونکسیون کمری): اگر دکتر به وجود بیماری زمینه‌ای مانند عفونت یا خونریزی در مغز مشکوک شود، شاید مایع نخاعی (پونکسیون کمری) را توصیه کند. در این روش، سوزن نازکی بین دو مهره در پایین کمر فرستاده می‌شود تا از مایع مغزی نخاعی برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی نمونه‌برداری گردد.

میگرن را نمی‌توان درمان کرد اما پزشکان با همکاری شما می‌توانند وضعیت بیماری را مدیریت کنند.

داروهای مختلفی به طور خاص برای درمان میگرن طراحی شده‌اند. علاوه بر این، برخی از داروها که معمولا در درمان ناراحتی‌های دیگر مصرف می‌شوند نیز ممکن است به تسکین یا پیشگیری از میگرن کمک کنند. داروهای مورد استفاده در مبارزه با میگرن به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:

• داروهای ضددرد. همچنین معروف به درمان حاد و یا عقیم‌کننده، این نوع از مواد دارویی به هنگام حمله سردرد مصرف می‌شوند و طوری طراحی شده‌اند که جلوی پیشروی علائم بروزکرده را می‌گیرند.
• داروهای پیشگیری‌کننده. مصرف این نوع دارو به منظور کاهش شدت یا دفعات میگرن، به طور منظم اغلب روزانه صورت می‌گیرد.

انتخاب استراتژی مناسب برای مدیریت میگرن به تعداد و شدت سردرد، درجه ناتوان‌کنندگی سردرد و شرایط پزشکی دیگر بستگی دارد.

برخی از داروها در صورت بارداری یا شیردهی برای زنان توصیه نمی‌شود. برخی از داروها به کودکان داده نمی‌شوند. دکتر می‌تواند به پیدا کردن داروی مناسب کمک کند.

داروهای ضددرد

برای رسیدن به موثرترین نتایج، به محض اینکه با علائم و نشانه‌های میگرن روبرو شدید، داروهای ضددرد مصرف کنید. اینها در صورتی مفید خواهند بود که پس از مصرف، در اتاقی تاریک استراحت کنید. داروها عبارتند از:

• مُسکن‌ها: آسپرین یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDها) مثل ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، غیره)، ممکن است به تسکین میگرن‌های ملایم کمک کنند. مسکن‌هایی مانند استامینوفن (تیلنول، غیره) نیز ممکن است به تسکین میگرن‌های ملایم در برخی از افراد کمک کنند. مواد دارویی که به طور خاص برای میگرن به بازار عرضه شده، مانند ترکیبات استامینوفن، آسپیرین، کافئین (Ecedrin Migraine) نیز ممکن است درد میگرن متوسط را تسکین دهند اما برای میگرن‌های شدید به‌تنهایی موثر نیستند. اگر این داروها بطور مکرر یا برای مدت ‌طولانی مصرف شوند به زخم معده، خونریزی از دستگاه گوارش و سردرد ناشی از اوردوز منجر خواهند شد. مسکن نسخه‌ای بنام ایندومتاسین شاید سردرد میگرنی را خنثی کند و به شکل شیاف موجود است. این دارو زمانی سودمند خواهد بود که حالت تهوع دارید.
• تریپتان‌ها: بسیاری از افرادی که با حملات میگرن روبرو می‌شوند، تریپتان را برای درمان میگرن مصرف می‌کنند. تریپتان‌ها با افزایش تنگ‌شدگی رگهای خونی و مسدود کردن مسیر درد در مغز موثر واقع می‌شوند. تریپتان‌ها به طور موثری درد و سایر علائم همراه با میگرن را از بین می‌برند. داروها شامل سوماتریپتان (Imitrex)، ریزاپریپتان (Maxalt)، آلموتریپتان (Axert)، ناراتریپتان (Amerge)، زولمیتریپتان (Zomig)، فرواتریپتان (Frova) و اِلتریپتان (Relpax) می‌شود. برخی از تریپتان‌ها به شکل اسپری بینی، تزریقی و قرص در دسترس هستند. عوارض جانبی تریپتان‌ها شامل تهوع، سرگیجه، خواب‌آلودگی و ضعف عضلانی است. برای افرادی که در معرض خطر سکته مغزی و حمله قلبی قرار دارند توصیه نمی‌شود. ثابت شده است که ترکیب تک‌قرص سوماتریپتان و ناپروکسن سدیم (Treximet) که در تسکین علائم میگرن از هر دو دارو به‌تنهایی موثرتر است.
• اِرگوت‌ها: داروهای ترکیبی ارگوتامین و کافئین (Migergot، Cafergot) تأثیر کمتری نسبت به تریپتان‌ها دارند. اِرگوت‌ها به نظر می‌رسد در کسانی موثرتر باشند که درد بیش از ۴۸ ساعت طول می‌کشد. ارگوتامین ممکن است باعث وخامت تهوع و استفراغ مربوط به میگرن و عوارض جانبی دیگر شود و همچنین شاید به سردرد ناشی از اوردوز منجر شود. دی‌هیدوراِرگوتامین (D.H.E 45 Migranal) یکی از مشتقات ارگوت است که موثرتر واقع می‌شود و دارای اثرات جانبی کمتری نسبت به ارگوتامین است. به شکل اسپری بینی و به صورت تزریقی موجود است. این دارو شاید اثرات جانبی کمتری نسبت به ارگوتامین داشته باشد و به احتمال کمتری منجر به سردرد ناشی از اوردوز شود.
• داروهای ضدتهوع: از آنجا که میگرن اغلب با تهوع، با یا بدون استفراغ همراه است، داروهای تهوع مناسب هستند و معمولا با داروهای دیگر ترکیب می‌شوند. داروهایی که اغلب تجویز می‌شوند عبارتند از کلرپرومازین، متوکلوپرامید (رگلان) و یا پروکلرپرازین (Compro).
• داروهای شبه‌افیونی: داروهای شبه‌افیونی حاوی مواد مخدر به ویژه کدئین هستند و گاهی برای درمان سردرد میگرنی در افرادی استفاده می‌شوند که قادر نیستند تریپتان یا ارگوت مصرف کنند. مواد مخدر اعتیادآور هستند و معمولا تنها به عنوان آخرین چاره استفاده می‌شود.
• گلوکوکورتیکوئیدها (پردنیزولون، دگزامتازون): گلوکوکورتیکوئید ممکن است در رابطه با سایر داروها برای بهبود درد مصرف شود. از آنجا که خطر ابتلا به مسمومیت استروئید وجود دارد، گلوکوکورتیکوئیدها نباید به طور مرتب مصرف شوند.

داروهای ضدالتهابی غیر استروییدی

داروهای پیشگیری

در صورتی ممکن است شانس بالاتری برای درمان پیشگیرانه داشته باشید که چهار مورد یا بیشتر حملات ناتوان‌کننده در ماه دارید، حملات بیش از ۱۲ ساعت طول می‌کشند، داروهای ضددرد کمکی نمی‌کنند و یا علائم و نشانه‌های میگرن شامل هاله طولانی‌مدت یا بی‌حسی و ضعف است.

داروهای پیشگیری می‌توانند تعداد، شدت و طول میگرن را کاهش دهند و شاید میزان اثربخشی داروهای مورد استفاده در خلال حمله میگرن را برای تسکین علائم افزایش دهند.

دکتر ممکن است توصیه کند که داروهای پیشگیری روزانه مصرف شوند و یا تنها زمانی که محرکی قابل‌پیش‌بینی، مانند قاعدگی، نزدیک است.

در اغلب موارد، داروهای پیشگیری‌کننده جلوی سردرد را به طور کامل نمی‌گیرند و برخی از داروها عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کنند. اگر از طب پیشگیری نتایج خوبی می‌گیرید و میگرن به خوبی مهار می‌شود، دکتر شاید توصیه کند که مصرف دارو را بطور تدریجی کنار بگذارید تا مشخص شود آیا میگرن بدون آن برمی‌گردد یا خیر.

برای جلوگیری و یا کاهش دفعات میگرن، داروهای زیر را طبق دستورالعمل دکتر مصرف کنید:

• داروهای قلبی عروقی: مسدودکننده‌های بتا که معمولا برای درمان فشار خون بالا و بیماری عروق کرونر استفاده می‌شوند، ممکن است تعداد و شدت میگرن را کاهش دهند. مسدود‌کننده‌های بتا پروپرانولول (ایندرال لا، انوپران XL، غیره)، تارتارات متوپرولول (Lopressor) و تیمولول (Betimol) برای جلوگیری از میگرن موثر بوده‌اند. سایر مسدودکننده‌های بتا نیز گاهی برای درمان میگرن مصرف می‌شوند. ممکن است چند هفته پس از مصرف این داروها متوجه هیچ بهبودی در علائم نشوید.اگر مسن‌تر از ۶۰ سال باشید، توتون و تنباکو مصرف می‌کنید و یا بیماری قلبی یا عروقی خاصی داشته باشید، پزشکان ممکن است توصیه کنند که داروهای جایگزین را به جای مسدودکننده‌های بتا مصرف کنید. دسته دیگری از داروهای قلبی و عروقی (مسدودکننده‌های کانال کلسیم) مورد استفاده در درمان فشار خون بالا و جلوگیری از باریکی یا گشادی عروق خونی نیز ممکن است در پیشگیری از میگرن و تسکین علائم ناشی از میگرن مفید باشند. وراپامیل (کالان، ورلان، غیره) نوعی مسدودکننده کانال کلسیم است که شاید برایتان سودمند باشد. علاوه بر این، مهارکننده آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین بنام لیزینوپریل (Zestril) ممکن است در کاهش مدت و شدت میگرن مفید باشد. محققان هنوز دقیقا درک نمی‌کنند چرا این داروها قلبی عروقی از حملات میگرن پیشگیری می‌کنند.
• داروهای ضدافسردگی: این داروهای ضدافسردگی به جلوگیری از برخی انواع سردرد از جمله میگرن کمک می‌کنند. داروهای ضدافسردگی ممکن است در جلوگیری از میگرن موثر باشند. برای رسیدن به مزایای این داروها لازم نیست حتماً افسردگی داشته باشید. داروهای ضدافسردگی ممکن است دفعات سردرد میگرنی را طریق تأثیرگذاری بر میزان سروتونین و دیگر مواد شیمیایی مغز کاهش دهند. آمی‌تریپتیلین تنها داروی ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای است که ثابت کرده به طور موثری از سردردهای میگرنی جلوگیری می‌کند. سایر داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای گاهی به این دلیل مصرف می‌شوند که عوارض جانبی کمتری نسبت آمی‌تریپتیلین دارند. این داروها می‌توانند باعث خشکی دهان، یبوست، افزایش وزن و عوارض جانبی دیگر شود. دسته دیگری از داروهای ضدافسردگی که مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین نام دارند ثابت کرده‌اند که برای پیشگیری از سردرد میگرنی موثر هستند. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین بنام ونلافاکسین (افکسور XR) ممکن است در جلوگیری از میگرن مفید باشد.
• داروهای ضدتشنج: برخی از داروهای ضدتشنج مانند سدیم والپروات (Depacon) و توپیرامات به نظر می‌رسد دفعات سردرد میگرن را کاهش می‌دهند. با این حال، این داروهای ضدتشنج در دوزهای بالا ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. سدیم والپروات شاید موجب تهوع، لرزش، افزایش وزن، ریزش مو و سرگیجه شود. زنان نباید محصولات والپروات را برای برای پیشگیری از سردردهای میگرنی مصرف کنند. توپیرامات ممکن است باعث اسهال، تهوع، کاهش وزن، مشکلات حافظه و مشکلات تمرکز شود.
• بوتاکس. نشان داده شده است که بوتاکس یا سم اونا بوتولینوم A در درمان سردردهای مزمن میگرنی در بزرگسالان مفید است. در این روش، تزریق‌هایی در عضلات پیشانی و گردن انجام می‌شود. هنگامی که درمان موثر باشد، معمولا باید هر ۱۲ هفته یکبار تکرار شود.
• مُسکن‌ها. مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، به خصوص ناپروکسن (Naprosyn) ممکن است به پیشگیری از میگرن و کاهش علایم کمک کند.

اقدامات خودمراقبتی به کاهش درد ناشی از سردرد میگرنی کمک خواهد کرد.

• تمرینات آرامش عضلانی را امتحان کنید. آرامش عضلانی به کاهش درد ناشی از سردرد میگرنی کمک خواهد کرد. تکنیک‌های تمدد اعصاب ممکن است شامل آرام‌سازی پیشرونده عضلانی، مدیتیشن و یوگا باشد.
• خواب کافی داشته باشید، اما بیش از حد نخوابید. هر شب به مقدار کافی بخوابید. بهتر است در زمان‌های منظم بخوابید و بیدار شوید.
• استراحت کنید و آرامش داشته باشید. در صورت امکان، زمانی که احساس می‌کنید سردرد می‌خواهد شروع شود، در اتاقی تاریک و ساکت استراحت کنید. کیسه یخی که در پارچه گذاشته شده در پشت گردن بگذارید و فشار ملایمی بر ناحیه دردناک سر وارد کنید.
• برای سردردهایتان یک دفترچه یادداشت تهیه کنید. حتی پس از مراجعه به دکتر هم به یادداشت‌برداری از سردردهایتان ادامه دهید. این کار کمک خواهد کرد که بفهمید چه محرک‌هایی باعث شروع میگرن می‌شود و مناسب‌ترین شیوه درمان چیست.

درمان‌های غیرسنتی زیر در صورتی مفید هستند که اگر درد مزمن میگرن داشته باشید:

• طب سوزنی: در این شیوه درمان، پزشک چندین سوزن یکبار مصرف نازک را در نواحی مختلف پوست و نقاطی معین فرو می‌کند. آزمایشات بالینی نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند برای سردرد سودمند باشد.
• پس‌خوراند زیستی (بیوفیدبک): به نظر می‌رسد پس‌خوراند زیستی در تسکین درد میگرن موثر باشد. این تکنیک تمدد اعصاب با بهره‌گیری از تجهیزات ویژه‌ای به شما می‌آموزد که چگونه برروی واکنش‌های فیزیکی خاص مربوط به استرس، مانند تنش ماهیچه نظارت و کنترل داشته باشید.
• ماساژدرمانی: ماساژ درمانی ممکن است به کاهش دفعات میگرن کمک کند. پژوهشگران به بررسی اثربخشی روش ماساژدرمانی در پیشگیری از میگرن ادامه می‌دهند.
• رفتاردرمانی شناختی: رفتاردرمانی شناختی ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به میگرن سودمند باشد.
• داروهای گیاهی، ویتامین‌ها و مواد معدنی. شواهدی وجود دارد که داروی گیاهی باتربور می‌تواند میگرن را کاهش دهد یا از شدت آن جلوگیری کند.

شیوه های متفاوت درمان سر درد میگرنی

گیاه دارویی دیگری بنام گل مینا شاید به پیشگیری از میگرن کمک کند اما در مطالعات نتایج مختلفی نشان داده است.

دوز بالایی از ریبوفلاوین (ویتامین B-2) نیز از میگرن جلوگیری می‌کند و یا دفعات سردرد را کاهش می‌دهد.

مکمل کوآنزیم Q10 ممکن است دفعات میگرن را کاهش دهد، اما اثر کمی بر شدت سردرد دارد.

به خاطر سطوح پایین منیزیم در برخی از افراد مبتلا به میگرن، مکمل منیزیم برای درمان میگرن مصرف شده، اما با نتایج مختلفی همراه بوده است.

از دکتر بپرسید آیا این مواد دارویی برایتان مناسب هستند. از گل مینا، ریبوفلاوین و یا باتربور در صورتی استفاده کنید که باردار نیستید و اول با دکتر مشورت کرده‌اید.

خواه داروی پیشگیری مصرف کنید یا نه، ممکن است از تغییرات سبک زندگی بهره‌مند شوید که تعداد و شدت میگرن را کاهش می‌دهد. یک یا چندین مورد از این پیشنهادات می‌تواند برایتان مفید باشد:

• پرهیز از محرک‌ها: از غذاها یا بوهای خاصی که به نظر می‌رسد در گذشته میگرن را تحریک می‌کرده اجتناب کنید.

دکتر ممکن است توصیه کند که مصرف کافئین و الکل را کاهش دهید و از توتون و تنباکو پرهیز کنید.

به طور کلی، برنامه‌ای روزانه با الگوهای خواب منظم و وعده‌های غذایی منظم ایجاد کنید. علاوه بر این، سعی کنید استرس را مهار کنید.

• به طور منظم ورزش کنید: ورزش‌های هوازی منظم باعث کاهش تنش می‌شوند و به پیشگیری از میگرن کمک می‌کنند. اگر دکتر موافقت کرد، هر نوع ورزش هوازی که لذت می‌برید انجام دهید، از جمله پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری. با این حال، یادتان باشد بدن‌تان را به آرامی گرم کنید، چون ورزش‌های ناگهانی و شدید می‌تواند موجب سردرد شود.

تصور می‌شود چاقی نیز عامل  موثری در سردردهای میگرنی باشد و ورزش منظم می‌تواند به حفظ وزن سالم و یا کاهش وزن کمک کند.

• کاهش اثرات استروژن: اگر زنی مبتلا به میگرن هستید و به نظر می‌رسد استروژن سردرد را تحریک یا بدتر می‌کند، شاید بهتر باشد مصرف داروهای حاوی استروژن را کنار بگذارید یا و یا کاهش دهید.

این داروها عبارتند از قرص‌های جلوگیری از بارداری و درمان جایگزینی هورمون. در مورد جایگزین‌های مناسب و یا مقدار دوز مناسب با دکتر صحبت کنید.