سندرم قلب شکسته یک ناراحتی موقت قلبی است که اغلب از شرایط استرس‌زا مانند مرگ یکی از عزیزان ناشی می‌شود. افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته شاید دردی ناگهانی در قفسه سینه حس کنند و یا تصور کنند دچار حمله قلبی شده‌اند. در واقعیت، نوعی اختلال موقت در کارکرد پمپاژ طبیعی قلب رخ می‌دهد، اما بقیه قسمت‌های قلب به طور عادی کار می‌کتند و یا حتی با انقباضات قوی‌تری روبرو می‌شوند. اگرچه علت دقیق سندرم قلب شکسته مشخص نیست، ولی ممکن است ناشی از واکنش قلب در برابر موجی از هورمونهای استرس مانند آدرنالین باشد که به طور موقت باعث آسیب‌دیدگی قلب می‌شود. پزشکان به این نوع ناراحتی اصطلاحاً کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو[۱]، سندرم بالونی آپیکال و یا کاردیومیوپاتی استرس می‌گویند.
به ندرت، سندرم قلب شکسته منجر به مرگ می شود. علائم سندرم قلب شکسته قابل‌درمان هستند و معمولا پس از حدود یک هفته به حالت عادی بازمی‌گردند.
علایم شایع عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
هر گونه درد قفسه سینه طولانی‌مدت یا مزمن می‌تواند نشانه‌ای از حمله قلبی باشد، بنابراین مسئله را جدی گرفته و بلافاصله با مراکز اورژانس تماس بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
اگر هر گونه درد در قفسه سینه، ضربان قلب بسیار تند یا نامنظم و یا نفس‌تنگی پس از یک اتفاق استرس‌زا دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
سندرم قلب شکسته اغلب به دنبال یک رویداد جسمی یا عاطفی شدید رخ می‌دهد. برخی از عوامل بالقوه این نوع سندرم عبارتند از:
- مرگ غیرمنتظره یکی از عزیزان
- شنیدن خبر ترسناک درباره تشخیص پزشکی
- سوء‌استفاده‌های خانوادگی
- ضرر مالی
- بلایای طبیعی
- ترس از حضور در صحنه‌های نمایش
- از دست دادن شغل
- طلاق
- عوامل استرس‌زای فیزیکی مانند حمله آسم، تصادف رانندگی و یا عمل جراحی عمده
همچنین ممکن است برخی داروها به ندرت باعث سندرم قلب شکسته شوند. این داروها عبارتند از:
- اپی‌نفرین (EpiPen, EpiPen Jr) که برای درمان واکنش‌های آلرژیک شدید یا حمله آسم مصرف می‌شود
- دولوکستین (Cymbalta)، برای درمان مشکلات عصبی در افراد مبتلا به دیابت، یا به عنوان درمانی برای افسردگی تجویز می‌شود
- ونلافاکسین (افکسور (XR که برای درمان افسردگی تجویز می‌شود
- لووتیروکسین (Synthroid, Levoxyl) برای افرادی تجویز می‌شود که مشکلات تیروئید دارند
سندرم قلب شکسته چه تفاوت‌هایی با حمله قلبی دارد؟
حملات قلبی معمولاً از انسداد کامل یا تقریباً کامل عروق قلب ناشی می‌شود. این انسداد به خاطر تشکیل لخته خونی در باریکه‌ی تجمع چربی (آترواسکلروز) در دیواره شریان رخ می‌دهد. در سندرم قلب شکسته، عروق قلب مسدود نیست، هر چند که جریان خون در شریان‌های قلب کاهش می‌یابد.
کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو[۲] بیشتر از همه، زنان بالای ۵۰ سال را گرفتار می‌کند.
سایر عوارض سندرم قلب شکسته عبارتند از:
- تجمع مایعات درون ریه‌ها (ورم ریوی)
- اُفت فشار خون
- آشفتگی در ضربان قلب
بازگشت به این وضعیت غیرممکن نیست، هر چند احتمال خیلی کمی دارد.
سندرم قلب شکسته معمولا در موقعیت‌های اضطراری یا بیمارستانی تشخیص داده می‌شود، چون اکثر افراد بیمار علائمی بروز می‌دهند که با حمله قلبی فرق دارد.
اگر برای بیش از چند لحظه درد یا فشاری تازه و بی‌دلیل در قفسه سینه حس می‌کنید حتماً با اورژانس تماس بگیرید. اصلاً وقت تلف نکنید یا از اینکه حمله قلبی نبوده خجالت‌زده نشوید. حتی اگر درد قفسه سینه علت دیگری داشته، باید فوراً معاینه شوید.
اطلاعاتی که باید به حافظه بسپارید:
- هر گونه علائمی که تجربه می‌کنید و مدت هر کدام.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هر گونه استرس عمده مانند مرگ عزیزان و یا تغییرات اخیر زندگی مانند از دست دادن شغل.
- سوابق پزشکی خود و اعضای خانواده، از جمله مشکلات بهداشتی دیگر که شما و یا بستگان نزدیک داشته‌اید، مانند دیابت، کلسترول بالا و یا بیماری قلبی. همچنین بهتر است پزشک درباره داروهای نسخه‌ای و بدون تجویزی که قبلاً مصرف می‌کردید سوال‌هایی بپرسد.
- هر آسیب جسمانی اخیر به قفسه سینه که ممکن است موجب جراحت داخلی مثل شکستگی دنده یا لهیدگی عصب شده باشد.
به‌محض اینکه در بیمارستان بستری شوید، ارزیابی‌های پزشکی به‌سرعت آغاز خواهد شد. بر اساس نتایج حاصل از نوار قلب (ECG) و آزمایش خون، پزشک شاید بتواند به‌سرعت تشخیص دهد آیا دچار حمله قلبی شده‌اید و یا باید توضیح دیگری برای علائم بیماری وجود داشته باشد.
اگر پزشک گمان کند که دچار سندرم قلب شکسته شده‌اید، تست‌ها و تست‌های زیر را خواهد گرفت:
- معاینه سوابق شخصی و جسمانی. علاوه بر معاینه فیزیکی استاندارد، پزشک به اطلاعاتی درباره تاریخچه پزشکی شما نیاز خواهد داشت، به خصوص اینکه آیا تاکنون نشانه‌های بیماری قلبی داشته‌اید. افرادی که دچار سندرم قلب شکسته می‌شوند پیش از تشخیص بیماری به طور معمول هیچ نشانه‌ای از بیماری قلبی بروز نمی‌دهند. پزشک همچنین به اطلاعاتی درباره تجربه‌های استرس‌زای اخیرتان نیاز خواهد داشت.
- نوار قلب .(ECG) در این آزمایش غیرتهاجمی، یک تکنسین تعدادی سیم برروی قفسه سینه شما می‌گذارد تا پیامهای الکتریکی حاصل از ضربان قلب را ثبت کند. دستگاه نوار قلب به ثبت این سیگنال‌های الکتریکی می‌پردازد و از این طریق به پزشک در شناسایی بی‌نظمی در ساختار تپش‌های قلب کمک می‌کند.
- اشعه ایکس قفسه سینه. پزشک به احتمال زیاد سفارش خواهد داد از روی قفسه سینه خود تصویر اشعه ایکس تهیه کنید تا مشخص شود آیا قلب‌تان بزرگ‌تر شده یا به شکلی درآمده که به نوعی سندرم قلب شکسته شباهت دارد؛ همچنین برای اینکه مشخص شود آیا مشکلی در ریه‌هایتان وجود دارد که باعث بروز علائم بیماری شده است.
- اکوکاردیوگرام. پزشک همچنین تصویربرداری اکوکاردیوگرام را سفارش خواهد کرد تا ببیند آیا قلب‌تان بزرگ‌تر شده یا شکلی غیر طبیعی گرفته است. این تست غیرتهاجمی شامل سونوگرافی از سینه می‌شود و تصاویر دقیقی از ساختار و عملکرد قلب نمایش می‌دهد. در این شیوه، امواج فراصوت منتقل می‌شوند و پژواک حاصل با وسیله‌ای به نام مبدل[۳] که خارج از بدن شما نگه داشته می‌شود ثبت می‌گردد. یک کامپیوتر با بهره‌گیری از اطلاعات مبدل می‌تواند تصاویر متحرکی برروی صفحه مانیتور ایجاد کند.
- آزمایش خون. اکثر افرادی که دچار سندرم قلب شکسته شده‌اند، مقدار زیادی آنزیم‌های خاص در جریان خون دارند. به‌منظور بررسی این آنزیم‌ها و کمک به تشخیص سندرم قلب شکسته ممکن است پزشک توصیه کند آزمایش خون انجام دهید.
- آنژیوگرام کرونری. در مدت آنژیوگرام کرونری، نوعی ماده رنگی بوسیله دستگاه اشعه ایکس به عروق خونی قلب تزریق می‌شود. سپس، دستگاه اشعه ایکس به‌سرعت مجموعه‌ای از تصاویر (آنژیوگرافی) را می‌گیرد که نمای دقیقی از درون رگ‌های خونی به پزشک ارائه می‌دهد. افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته معمولا هیچ گونه انسدادی در این رگ‌های خونی ندارند، اما افرادی که سابقه حمله قلبی داشته‌اند معمولا دچار انسدادی می‌شوند که در آنژیوگرام قابل مشاهده است.
هیچ دستورالعمل استانداردی برای درمان سندرم قلب شکسته وجود ندارد. شیوه درمانی در اینجا تا زمانیکه تشخیص دقیق صورت بگیرد مشابه درمان حمله قلبی است. اکثر بیماران تا زمانی که بهبود پیدا کنند در بیمارستان بستری می‌مانند.
به‌محض آنکه مشخص شود سندرم قلب شکسته علت بروز علائم بوده، پزشک به احتمال زیاد داروهای قلبی برایتان تجویز خواهد کرد تا در مدت بستری در بیمارستان مصرف کنید، مانند مهارکننده‌های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین (ACE) ، مسدودکننده‌های بتا و یا دیورتیک. این داروها به کاهش حجم فعالیت قلبی کمک می‌کنند تا باعث بهبود علائم و جلوگیری از حملات بیشتر شوند. بسیاری از بیماران در عرض یک تا دو ماه بهبود کامل می‌یابند. از پزشک بپرسید چه مدت پس از بهبودی باید مصرف این داروها را ادامه دهید، چون خیلی از آنها را می‌‌توان پس از مدتی ترک کرد.
روش‌های مورد استفاده برای درمان حمله قلبی مانند آنژیوپلاستی با بالون و جایگزینی استنت و یا حتی عمل جراحی در درمان سندرم قلب شکسته مفید نیستند. این روش‌ها به درمان انسداد عروقی می‌پردازند که علت سندرم قلب شکسته نیست. با این حال، آنژیوگرافی عروق کرونری اغلب برای تشخیص همان علتی کاربرد دارد که به درد قفسه‌سینه نسبت داده می‌شود.
این شانس ضعیف وجود دارد که سندرم قلب شکسته پس از اپیزود اول دوباره رخ دهد. هیچ شیوه‌ی درمانی اثبات‌شده‌ای برای پیشگیری از رویدادهای مشابه دیگر وجود ندارد. با این حال، بسیاری از پزشکان بهره‌گیری از درمان طولانی‌مدت با مسدودکننده‌های بتا یا داروهای مشابه را توصیه می‌کنند تا از اثرات مخرب هورمون استرس بر روی قلب جلوگیری شود. شناخت و مدیریت استرس در زندگی نیز بسیار حائز اهمیت است.
[۱] Takotsubo Cardiomyopathy
[۲] Takotsubo Cardiomyopathy
[۳] transducer
