روزئولا به طور کلی عفونتی خفیف است که معمولا کودکان را تا سن ۲ سالگی مبتلا می‌کند. البته گاهی بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. روزئولا آنقدر شایع است که بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری هنوز وارد مهدکودک نشده‌اند.
دو گونه معمول از ویروس هرپس باعث روزئولا می‌شود. این بیماری به طور معمول با چند روز تب و سپس خارش پوستی (راش) همراه است.
برخی کودکان فقط حالت بسیار خفیفی از روزئولا را بروز می‌دهند و هرگز نشانه روشنی از بیماری نخواهند داشت، در حالی که برخی دیگر با طیف گسترده‌ای از علائم روبرو می‌شوند.
روزئولا، در حالت معمول جدی نیست. به ندرت، تبی با درجه حرارت بسیار بالا می‌تواند به شکل عوارض بروز کند. درمان روزئولا شامل استراحت در بستر، خوردن مایعات و داروها برای کاهش تب می‌باشد.
چنانچه فرزندتان در تماس با فرد مبتلا روزئولا قرار داشته و یا به ویروس آلوده شده، به طور کلی یک یا دو هفته طول می‌کشد تا علائم و نشانه‌های عفونت در صورت وجود ظاهر شوند. این احتمال وجود دارد که به عفونت روزئولا آلوده شوید اما علائم و نشانه‌ها آنقدر خفیف باشند که توجه کسی را جلب نکنند.
علائم روزئولا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تب. روزئولا به طور معمول با تب ناگهانی بالا اغلب بیش از ۳۹درجه شروع می‌شود. برخی کودکان نیز ممکن است کمی گلودرد، آبریزش بینی و سرفه همراه با تب و یا قبل از آن داشته باشند. فرزندتان همچنین همراه با تب شاید دچار تورم غدد لنفاوی در گردن شود. تب به‌مدت سه تا پنج روز طول خواهد کشید.
راش. هنگامی که تب فروکش کند، راش (خارش پوستی) به طور معمول اما نه همیشه بروز می‌کند. راش یعنی بوجود آمدن تکه‌های کوچک صورتی‌رنگ روی پوست. این تکه‌ها به طور کلی صاف هستند، اما برخی شاید برجسته شوند. ممکن است حلقه‌ای سفید دورتادور برخی از تکه‌ها وجود داشته باشد. این نوع راش معمولا برروی قفسه سینه، کمر و شکم شروع می‌شود و سپس به گردن و بازوها گسترش می‌یابد. البته گاهی شاید به پاها و صورت نیز برسد. راش در حالتی که خارش و یا ناراحتی نداشته باشید، از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد تا برطرف شود.
سایر علائم و نشانه‌های احتمالی روزئولا شامل:
- خستگی مفرط
- زودرنجی در نوزادان و کودکان
- اسهال خفیف
- آبریزش بینی
- کاهش اشتها
- تورم پلک‌ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید
چنانچه تب فرزندتان بالا رود و یا به‌سرعت داغ شود، ممکن است دچار تشنج ناشی از حرارت تب شود. با این حال، معمولا به محض اینکه متوجه درجه حرارت بالای کودک‌تان می‌شوید، دیگر تهدید مربوط به تشنج احتمالی بی‌اثر می‌شود. اگر فرزندتان بی‌دلیل با تشنج روبرو می‌شود، بلافاصله به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
با پزشک فرزندتان تماس بگیرید
در صورتی با پزشک فرزندتان تماس بگیرید که:
- فرزندتان تب بالای ۳۹ درجه حرارت دارد
- فرزندتان روزئولا و تبی دارد که بیش از هفت روز طول کشیده است
- راش پوستی پس از سه روز بهبود نیافته است
با پزشک تماس بگیرید
چنانچه دستگاه ایمنی بدن‌تان به خطر افتاده و در تماس با یک فرد مبتلا به روزئولا قرار گرفتید، با پزشک تماس بگیرید. شاید به نظارت برروی عفونتی نیاز داشته باشید که برای شما به‌مراتب شدید‌تر از کودکان بروز می‌کند.
شایع‌ترین علت روزئولا، ویروس هرپس انسانی ۶ است، اما این علت می‌تواند یکی دیگر ازانواع ویروس هرپس باشد؛ یعنی ویروس هرپس انسانی ۷٫
همچون سایر بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، روزئولا نیز از فردی به فرد دیگر از طریق تماس با ترشحات تنفسی یا بزاق آلوده سرایت پیدا می‌کند. برای مثال، کودک سالمی که فنجانش را با کودک مبتلا به روزئولا به اشتراک می‌گذارد شاید گرفتار ویروس شود.
روزئولا مسری است حتی اگر هیچ راش پوستی وجود نداشته باشد. بدین معنی که این بیماری می‌تواند زمانی سرایت کند که کودکی آلوده تنها دچار تب شده باشد، حتی قبل از اینکه مشخص شود آن کودک روزئولا دارد. بنابراین حواستان به نشانه‌های روزئولا باشد تا مبادا فرزندتان از طریق کودک دیگری به این بیماری مبتلا شده باشد.
بر خلاف آبله مرغان و دیگر بیماری‌های ویروسیِ دوران کودکی که به‌سرعت شیوع می‌یابد، روزئولا به ندرت در سراسر کشوری گسترش پیدا می‌کند. این عفونت می‌تواند در هر زمانی از سال رخ دهد.
نوزادان در سنین بالاتر در معرض بیشترین خطر برای ابتلا به روزئولا قرار دارند، چون هنوز وقت نداشته‌اند آنتی‌بادی در برابر بسیاری از ویروس‌ها تولید کنند. هرچند که نوزادان در رحم، بعضی آنتی‌بادی‌ها را از مادرشان دریافت می‌کنند که در برابر عفونت‌هایی مانند روزئولا محافظت می‌کنند. اما این ایمنی به مرور زمان محو می‌شود. شایع‌ترین سنی که کودک مبتلا به روزئولا می‌شود بین ۶ تا ۱۵ ماهگی است.
تشنج در کودکان
گهگاهی کودک مبتلا به روزئولا با تشنجی ناشی از افزایش سریع درجه حرارت روبرو می‌شود. اگر چنین اتفاقی بیافتد، فرزندتان شاید مدت کوتاهی بیهوش شود و برای چند ثانیه یا دقیقه، بازوها، پاها و یا سرش را به‌تندی بلرزاند. همچنین ممکن است مهار مثانه و روده‌اش را به طور موقت از دست بدهد.
اگر فرزندتان دچار تشنج شد، به دنبال مراقبت‌های اضطراری باشید. تشنج گرچه ترسناک می‌شود، اما موارد مربوط به تب در کودکان سالم به طور کلی کوتاه‌مدت و به ندرت مضر هستند.
عوارض ناشی از روزئولا بسیار نادر است. اکثر کودکان سالم و بزرگسالان مبتلا به روزئولا به‌سرعت و به طور کامل بهبود می‌یابند.
نگرانی‌هایی درباره افراد با دستگاه ایمنی ضعیف
روزئولا در افرادی بیشتر نگران‌کننده می‌شود که دستگاه ایمنی آسیب‌پذیری دارند، مانند کسانی که به تازگی مغز استخوان یا پیوند عضو انجام داده‌اند. چنین افرادی شاید به مورد جدیدی از روزئولا مبتلا شوند و یا عفونت قبلی در حالی بازگردد که دستگاه ایمنی بدن تضعیف شده است. از آنجایی که چنین افرادی با دستگاه ایمنی ضعیف به طور کلی مقاومت کمتری نسبت به ویروس دارند، در معرض خطر بروز موارد شدید عفونت و دشواری مبارزه با بیماری قرار خواهند داشت.
افراد با دستگاه ایمنی ضعیف که به روزئولا مبتلا می‌شوند شاید با عوارض بالقوه جدی ناشی از عفونت روبرو گردند، مانند ذات‌الریه و یا آنسفالیت، نوعی التهاب بالقوه کشنده در مغز.
چنانچه فرزندتان دچار راش پوستی شده که پس از چند روز بهبود نیافته، یا تبی دارد که بیش از یک هفته یا بیشتر در دمای بالای ۳۹ درجه طول کشیده، حتما برای وقت ملاقات با پزشک فرزندتان تماس بگیرد.
در اینجا برخی اطلاعات مفید برای آمادگی قبل از رفتن به مطب ارائه می‌شود، و همچنین انتظاراتی که باید از پزشک داشته باشید.
اطلاعاتی که از قبل باید جمع‌آوری کنید
- علائم و نشانه‌های بیماری فرزندتان را فهرست کنید، همینطور مدت بروز هر کدام را یادداشت کنید.
- اطلاعات کلیدی پزشکی فرزندتان، از جمله سایر ناراحتی‌هایی که تاکنون درمان شده و هر نسخه دارویی تجویزی یا غیرتجویزی که به تازگی مصرف شده یاداشت کنید.
- ریشه‌های احتمالی عفونت، مانند بچه‌های دیگری که به تازگی تب بالا یا خارش پوستی داشته‌اند، فهرست کنید.
- سوالاتی را برای پرسیدن از پزشک یادداشت کنید. فهرست کردن سوالات قبل از بردن فرزندتان به مطب می‌تواند برای بیشترین بهره‌گیری از وقت ملاقات با پزشک مفید باشد.
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
قبل از ملاقات پزشکی، فرزندتان را به استراحت و نوشیدن مایعات تشویق کنید. شاید قادر باشید ناراحتی‌های مربوط به تب را با حمام اسفنجی ولرم و یا کمپرس سرد برطرف کنید. از پزشک بپرسید آیا داروهای غیرتجویزی تب برای کودک‌تان ضرری ندارند.
تشخیص روزئولا می‌تواند مشکل باشد، چون علائم و نشانه‌های اولیه شبیه سایر بیماری‌های شایع دوران کودکی می‌شود. اگر فرزندتان تب دارد و مشخص باشد که هیچ سرماخوردگی، عفونت گوش، گلو درد یا ناراحتی‌های شایع دیگر وجود ندارد، پزشک شاید صبر کنید تا ببینید آیا راش ناشی از روزئولا بروز می‌کند یا خیر. پزشک همچنین از شما می‌خواهد هنگام نگهداری از تب فرزندتان در خانه، حواستان به بروز راش پوستی باشد.
پزشکان با توجه به نشانه راش یا در برخی موارد، از طریق آزمایش خون برای آنتی‌بادی روزئولا می‌توانند تشخیص روزئولا را تایید کنند.
اکثر کودکان در عرض یک هفته از شروع تب به طور کامل از روزئولا بهبود می‌یابند. پس از مشورت با پزشک، می‌توانید به کودک‌تان داروهای غیرتجویزی برای کاهش تب، مانند استامینوفن (تیلنول، غیره) یا ایبوپروفن (آدویل، موترین، و غیره) بدهید.
هنگام دادن آسپرین به کودکان و نوجوانان، احتیاط کنید. اگرچه آسپرین برای مصرف کودکان بزرگتر از ۲ سال تأیید شده، ولی کودکان و نوجوانانِ در حال بهبود از علائم آبله مرغان یا مشابه آنفولانزا هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. دلیل این است که آسپرین به سندرم ری، بیماری نادر اما بالقوه کشنده، در کودکان نسبت داده شده است.
هیچ شیوه درمان خاصی برای روزوئلا وجود ندارد، هر چند بعضی پزشکان برای درمان عفونت در افراد مبتلا به ایمنی ضعیف شاید گانسیکلوویر (Cytovene) نوعی داروی ضدویروسی تجویز کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان بیماری‌های ویروسی مانند روزئولا موثر نیستند.
از آنجایی که هیچ واکسنی برای پیشگیری از روزوئلا وجود ندارد، بهترین کاری که برای جلوگیری از گسترش روزئولا می‌توان انجام داد، پیشگیری ازحضور کودک در معرض کودکان مبتلا به عفونت است. اگر فرزندتان به بیماری روزئولا دچار شده، او را در خانه و به دور از بچه‌های دیگر نگه دارید تا زمانی که تب فروکش کند.
اغلب افراد تا زمانی که به سن مدرسه برسند، آنتی‌بادی روزئولا تولید کرده‌اند و در برابر عفونت ثانوی ایمنی کسب می‌کنند. با این حال، اگر یکی از اعضای خانواده به ویروس مبتلا شد، حتماً تمام اعضای خانواده دست‌هایشان را مرتب بشویند تا از گسترش ویروس به بقیه که ایمنی ندارند جلوگیری شود.
بزرگسالانی که هرگز در دوران کودکی به روزئولا نشده‌اند شاید در مراحل بعدی زندگی آلوده شوند، هر چند این بیماری در بزرگسالان سالم معمولاً خفیف است. با این حال، افراد بالغ آلوده می‌توانند ویروس را به کودکان منتقل کنند.
همچون بسیاری از ویروس‌ها، روزئولا نیز می‌بایست دوره خود را بگذراند. هنگامی که تب فروکش کند، حال کودک‌تان باید به زودی بهتر شود. با این وجود، تب باعث ناراحتی فرزندتان می‌شود. برای درمان تب فرزندتان در خانه، پزشک شاید موارد زیر را توصیه کند:
- استراحت به مقدار زیاد. به کودک اجازه دهید در بستر استراحت تا زمانی که تب از بین برود.
- مقدار زیادی مایعات. فرزندتان را تشویق کنید مایعات روشن، مانند آب، آبجو زنجبیلی، نوشابه لیمو آهکی، سوپ آبکی، و یا محلول الکترولیت (پِدیالیت، رهیدرالیت، غیره) و یا نوشیدنی‌های ورزشی، از قبیل گیتورید و پاوِراد بنوشد تا از دهیدراسیون جلوگیری شود. حباب‌های گازی را از مایعات گازدار حذف کنید. برای این کار می‌توانید درب بطری نوشیدنی گازدار را مدتی باز بگذارید و یا با تکان دادن، ریختن و یا هم‌زدن نوشیدنی، گاز موجود را بگیرید. از بین بردن کربناته نوشیدنی باعث می‌شود فرزندتان دچار ناراحتی‌های دیگر ناشی از آروغ زدن بیش از حد و یا تخلیه گاز روده حاصل از نوشابه‌های گازدار نشود.
- حمام اسفنجی. حمام اسفنجی ولرم یا کشیدن لیف سرد روی سر فرزندتان می‌تواند ناراحتی ناشی از تب را برطرف کند. با این حال، از مصرف یخ، آب سرد، پنکه و یا حمام سرد جلوگیری کنید، چون ممکن است بچه ناخواسته دچار لرز شود.
هیچ شیوه درمان خاصی برای راش پوستی ناشی از روزئولا وجود ندارد و باید خودبه‌خود در مدتی کوتاه برطرف شود.
روزئولا به احتمال زیاد تا چند روز کودک‌تان را داخل خانه بستری می‌کند. هنگامی که با کودک‌تان در منزل می‌مانید، برای فعالیت‌های ملایمی برنامه‌ریزی کنید که هر دو لذت می‌برید. اگر فرزندتان مریض است و شما مجبورید به سر کار برگردید، از شریک زندگی و یا سایر اقوام و دوستان درخواست کمک کنید.
