تعریف
سوزش سر دل نوعی درد سوزشی در قفسه‌سینه درست در پشت استخوان سینه است. چنین دردی اغلب زمانی بدتر می‌شود که دراز می‌کشید و یا به طرفی خم می‌شوید.
سوزش سردل بسیار شایع است و هیچ پیامد هشداردهنده‌ای ندارد. اکثر مردم می‌توانند ناراحتی ناشی از سوزش سر دل را با تغییر در شیوه زندگی و داروهای غیرتجویزی مدیریت کنند.
علایم
سوزش سردل که مکرر رخ می‌دهد و یا با زندگی روزمره تداخل دارد، شاید نشانه‌ای از بیماری جدی باشد که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد.
علایم سوزش سردل عبارتند از:
درد سوزش‌مانند در قفسه‌سینه که معمولا بعد از خوردن غذا رخ می‌دهد و ممکن است در شب نیز رخ دهد.
دردی که هنگام دراز کشیدن و یا خم شدن به طرفی بدتر می‌شود.
علایم سوزش سر دل
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
در صورتی به دنبال کمک فوری باشید که با درد یا فشار شدید قفسه‌سینه روبرو می‌شوید، به ویژه هنگامی که با علائم و نشانه‌های دیگر مانند درد در بازو یا فک یا اشکال در تنفس ترکیب شده باشد. درد قفسه‌سینه ممکن است نشانه‌ای از حمله قلبی باشد.
در شرایط زیر با دکتر وقت ملاقات بگذارید:
- سوزش سردل بیش از دو بار در هفته رخ می‌دهد
- علائم باوجود مصرف داروهای غیرتجویزی همچنان باقی می‌مانند
- مشکل بلع دارید
- دچار تهوع یا استفراغ مداوم می‌شوید
- به دلیل کاهش اشتها و یا مشکل غذا خوردن دچار کاهش وزن ناخواسته می‌شوید
سوزش سردل زمانی رخ می‌دهد که اسید معده در لوله حامل غذا از دهان به معده (مری) باز می گردد.
به طور معمول زمانی که غذا را قورت می‌دهید، دسته‌ای از عضلات اطراف قسمت پایینی مری (اسفنکتر تحتانی مری) شل می‌شوند تا غذا و مایع به درون معده جریان پیدا کنند. سپس عضله دوباره سفت می‌شود.
اگر اسفنکتر تحتانی مری بطور غیرطبیعی شل شود و یا تضعیف شده باشد، اسید معده به مری برمی‌گردد (رفلکس اسید) و باعث سوزش سردل می‌شود. برگشت اسید شاید زمانی بدتر شود که خم می‌شوید یا دراز می‌کشید.
غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث سوزش سردل در بعضی از افراد می‌شوند باشد، عبارتند از:
- غذاهای تند
- پیاز
- محصولات مرکبات
- محصولات گوجه‌فرنگی، مانند سس
- غذاهای چرب و یا سرخ‌شده
- نعناع
- شکلات
- الکل، گازدار نوشابه، قهوه یا سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- وعده‌های غذایی حجیم و یا پرچرب
اضافه وزن یا بارداری نیز می‌تواند خطر ابتلا به سوزش سردل را افزایش دهند.
سوزش سردلی که بطور مکرر دهد و یا زمانیکه با روال کار های روزانه شما تداخل پیدا کند به آن رفلاکس معده به مری (GERD) می‌گویند. درمان رفلاکس معده به مری ممکن است به داروهای تجویزی و گاهی عمل جراحی و یا روش‌های دیگر. نیاز پیدا کند. چنین رفلاکسی بطور جدی می‌تواند به مری آسیب برساند.
ممکن است به دکتری ارجاع داده شوید که بیماری‌های گوارشی را درمان می‌کند.
کارهایی که می‌توانید انجام دهید
حواستان به محدودیت‌‌های پیش از ملاقات پزشکی باشد، مانند نخوردن غذاهای جامد در روز قبل از رفتن به مطب دکتر
نشانه‌های بیماری را یادداشت کنید، از جمله هر گونه مواردی که به نظر می‌رسد به علتِ ملاقات پزشکی مربوط نباشد.
داروهایتان را فهرست کنید، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید.
اطلاعات پزشکی کلیدی خود را یادداشت کنید، از جمله سایر ناراحتی‌های بالینی که تا به حال داشته‌اید.
اطلاعات شخصی کلیدی را یادداشت کنید، از جمله استرس اخیر یا هر گونه تغییر اخیر در زندگی.
از یکی از بستگان و دوستان بخواهید که همراهی‌تان کند تا گفته‌های دکتر را راحت‌تر به خاطر بیاورید.
سوالاتی را یادداشت کنید تا از دکتر بپرسید.
سوالاتی که باید از دکتر بپرسید:
- محتمل‌ترین علت علائمی که دارم چیست؟
- آیا این بیماری موقتی است یا مزمن؟
- چه نوع آزمون‌هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی دارند؟
- چه شیوه‌های درمانی در دسترس هستند؟
- آیا باید مواد غذایی خاصی را در رژیم غذایی حذف و یا اضافه کنم؟
- من ناراحتی‌های سلامتی دیگری دارم. چگونه می‌توانم بیماری را به بهترین شیوه مدیریت کنم؟
علاوه بر این پرسش‌هاییکه آماده کرده‌اید تا از دکتر بپرسید، از هر گونه سوال دیگری که در طول ملاقات به ذهنتان می‌رسد دریغ نکنید.
پیشگیری از سوزش سر دل
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
دکتر به احتمال زیاد تعدادی از سوالات زیر را خواهد پرسید: برای پاسخگویی به سوال ها آماده باشید تا زمان بیشتری برای پرداختن به نکاتی که در نظر دارید باقی بماند. شاید لازم باشد به سوالهای زیر جواب دهید:
- اولین بار چه زمانی علائم بروز کردند و چقدر شدید بودند؟
- آیا نشانه‌های بیماری مداوم بوده‌اند یا گاه‌به‌گاه؟
- آیا مواردی وجود دارد که به نظر می‌رسد علائم بیماری را بهبود می‌دهند یا وخیم‌تر می‌کنند؟ نام ببرید آیا بعد از غذا و یا دراز کشیدن بدتر می‌شود؟
- آیا علائم شما را شب‌ها از خواب بیدار می‌کند؟
- آیا مواد غذایی یا مواد ترش تا به حال به پشت گلویتان بالا آمده است؟
- آیا تهوع یا استفراغ دارید؟
- آیا مشکل بلع دارید؟
- آیا دچار کاهش و یا افزایش وزن شده‌اید؟
همزمان چه کارهایی می‌توانید انجام دهید
تغییر در شیوه زندگی را تا زمان ملاقات با دکتر برای کنترل علائم انجام دهید. به عنوان مثال، از غذاهایی که باعث سوزش سردل می‌شوند پرهیز کنید و از غذا خوردن حداقل دو ساعت قبل از خواب اجتناب کنید.
برای تعیین اینکه آیا سوزش سر دل نشانه‌ای از رفلکس معده است یا نه، دکتر شاید موارد زیر را توصیه کند:
اشعه ایکس، برای مشاهده شکل و وضعیت مری و معده.
آندوسکوپی، برای بررسی ناهنجاری‌های مری. نمونه بافت (بیوپسی) شاید برای تجزیه و تحلیل گرفته شود.
آزمون پروب اسید گردشی، برای شناسایی زمان و مدت بازگشت اسید معده به مری. نظارتگر اسید در مری قرار داده می‌شود که متصل به کامپیوتری کوچک است که به دور کمرتان بسته شده و یا با تسمه‌ای برروی شانه‌تان بسته می‌شود.
تست تحرک مری، برای اندازه‌گیری حرکت و فشار در مری.
بسیاری از داروهای غیرتجویزی به تسکین سوزش سردل کمک می‌کنند. گزینه‌ها عبارتند از:
آنتی‌اسیدها که اسید معده را خنثی می‌کنند. آنتی‌اسیدها شاید تاحدودی موجب تسکین سریع شوند. اما نمی‌توانند مری آسیب‌دیده از اسید معده را التیام بخشند.
آنتاگونیست‌های گیرنده h-2 که اسید معده را کاهش می‌دهند (H2RAs). آنتاگونیست‌های گیرنده-h-2 به اندازه آنتی‌اسیدها سریع عمل نمی‌کنند، اما ممکن است تسکین طولانی‌تری فراهم کنند.
مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند لانزوپرازول (Prevacid 24HR) و امپرازول (Prilosec OTC) که اسید معده را کاهش می‌دهند.
اگر شیوه‌های درمانی غیرتجویزی بی‌فایده باشند و یا مجبورید بطور مکرر بر روی آنها تکیه کنید، به دکتر مراجعه کنید. ممکن است به داروهای تجویزی نیاز داشته باشید.
تغییر در شیوه زندگی می‌تواند به کاهش سوزش سردل کمک کند:
وزن خود را در حد مناسب نگه دارید. چند کیلوگرم اضافی می‌تواند شکم را تحت فشار قرار دهد و اسید معده را به مری برگرداند.
از لباس‌های تنگ و چسبان پرهیز کنید، چون به شکم و اسفنکتر تحتانی مری فشار وارد می‌کنند.
از غذاهایی که باعث سوزش سر دل می‌شود اجتناب کنید.
از دراز کشیدن بعد از غذا اجتناب کنید. حداقل سه ساعت صبر کنید.
از وعده‌های غذایی دیرهنگام جلوگیری کنید.
زیرسری تخت را در صورتی بالاتر بیاورید که شب‌ها یا هنگام خوابیدن به طور منظم سوزش سردل دارید. در صورتی که امکانش نیست، یک گوه بین تشک و جعبه فنر قرار دهید تا ارتفاع بدن از کمر بیشتر شود. بالا بردن سرتان با بالش اضافی معمولا موثر نیست.
از سیگار پرهیز کنید. سیگار کشیدن توانایی اسفنکتر تحتانی مری برای عملکرد درست کاهش می‌دهد.
اضطراب و استرس می‌تواند نشانه‌های سوزش سردل را بدتر کند. برخی از درمان‌های مکمل و جایگزین ممکن است به شما کمک کنند راحت‌تر با اضطراب و استرس کنار بیایید. اگر سوزش سردل به خاطر اضطراب و استرس وخیم می‌شود، اقدام‌های زیر را امتحان کنید:
- آروماتراپی
- ورزش ملایم مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری انجام دهید، اما از ورزش شدید که سوزش سر دل را بدتر می‌کند اجتناب کنید
- هیپنوتیزم
- گوش دادن به موسیقی
- ماساژ
- تکنیک‌های تمدد اعصاب، مانند تجسم هدایت‌شده
